La tela di Penelope [da Apollodoro] (struttura commentata)

Ὀδυσσεὺς

παραγιγνόμενος εἰς τὴν πατρίδα

(con chi concorda il participio?)

εὑρίσκει τὸν οἶκον ἐν μεγάλῃ διαφθορᾷ·

ἐλπίζοντες εἰς νέον γάμον μετὰ τὴν τοῦ εὐκλεοῦς Λαερτιάδου τελευτήν,

(osserva il sintagma e la posizione delle parole)

Πηνελόπην ἐμνῶντο πολλοὶ μνηστῆρες.

Οἱ δὲ

(come viene usato qui l’articolo?)

πορευόμενοι εἰς τὰ βασίλεια

δαπανῶντες τὰς πίονας Ὀδυσσέως ἀγέλας

(con chi concordano i participi?)

εὐωχοῦντο.

(dove si trova l’aumento? è riconoscibile?)

Πηνελόπη δὲ

ἀναγκαζομένη

συνεχώρει

τὸν γάμον γαμεῖσθαι,

ἀλλὰ δὲ μετὰ τὸ τοῦ ἐνταφίου Λαέρτῃ πέρας·

(osserva il sintagma; che valore ha il dativo incluso?)

ἐπὶ δὲ πολλὰ ἔτη μέγαν ἱστὸν εὐποίητον ὕφαινε

καὶ διετέλει

μεθ’ἡμέραν μὲν ὑφαίνουσα,

νύκτωρ δὲ ἀναλύουσα.

(in questo caso sarebbe preferibile rendere i participi con un infinito)

(osserva l’uso delle particelle)

Τοῦτον τὸν τρόπον ἐξηπατῶντο οἱ μνηστῆρες ὑπὸ τῆς Πηνελόπης,

μέχρι φωρῶσι τὴν ἀπάτην.

La tela di Penelope [da Apollodoro] (struttura)

Ὀδυσσεὺς

παραγιγνόμενος εἰς τὴν πατρίδα

εὑρίσκει τὸν οἶκον ἐν μεγάλῃ διαφθορᾷ·

ἐλπίζοντες εἰς νέον γάμον μετὰ τὴν τοῦ εὐκλεοῦς Λαερτιάδου τελευτήν,

Πηνελόπην ἐμνῶντο πολλοὶ μνηστῆρες.

Οἱ δὲ

πορευόμενοι εἰς τὰ βασίλεια

δαπανῶντες τὰς πίονας Ὀδυσσέως ἀγέλας

εὐωχοῦντο.

Πηνελόπη δὲ

ἀναγκαζομένη

συνεχώρει

τὸν γάμον γαμεῖσθαι,

ἀλλὰ δὲ μετὰ τὸ τοῦ ἐνταφίου Λαέρτῃ πέρας·

ἐπὶ δὲ πολλὰ ἔτη μέγαν ἱστὸν εὐποίητον ὕφαινε

καὶ διετέλει

μεθ’ἡμέραν μὲν ὑφαίνουσα,

νύκτωρ δὲ ἀναλύουσα.

Τοῦτον τὸν τρόπον ἐξηπατῶντο οἱ μνηστῆρες ὑπὸ τῆς Πηνελόπης,

μέχρι φωρῶσι τὴν ἀπάτην.

La tela di Penelope [da Apollodoro]

Ὀδυσσεὺς παραγιγνόμενος εἰς τὴν πατρίδα εὑρίσκει τὸν οἶκον ἐν μεγάλῃ διαφθορᾷ· ἐλπίζοντες εἰς νέον γάμον μετὰ τὴν τοῦ εὐκλεοῦς Λαερτιάδου τελευτήν, Πηνελόπην ἐμνῶντο πολλοὶ μνηστῆρες. Οἱ δὲ πορευόμενοι εἰς τὰ βασίλεια δαπανῶντες τὰς πίονας Ὀδυσσέως ἀγέλας εὐωχοῦντο. Πηνελόπη δὲ ἀναγκαζομένη τὸν γάμον συνεχώρει γαμεῖσθαι, ἀλλὰ δὲ μετὰ τὸ τοῦ ἐνταφίου Λαέρτῃ πέρας· ἐπὶ δὲ πολλὰ ἔτη μέγαν ἱστὸν εὐποίητον ὕφαινε καὶ διετέλει μεθ’ἡμέραν μὲν ὑφαίνουσα, νύκτωρ δὲ ἀναλύουσα. Τοῦτον τὸν τρόπον ἐξηπατῶντο οἱ μνηστῆρες ὑπὸ τῆς Πηνελόπης, μέχρι φωρῶσι τὴν ἀπάτην.

L’arrivo di Enea nel Lazio [da Dionigi di Alicarnasso] (struttura commentata)

Ὁ Αἰνείας ἐν τῷ Τροϊκῷ ἤκμαζε πολέμῳ.

(osserva il sintagma evidenziato)

(ripassa l’uso dell’aumento)

Μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Τροίας ἔφευγε πρὸς τὴν ζήτησιν νέας πατρίδος.

(attenzione all’uso degli articoli)

Καὶ μετὰ μακρὰν καὶ βαρεῖαν πλάνην καταπλεῖ ἐς τῆς Ἰταλίας αἰγιαλόν,

(che tempo trovi in greco? Ma come sarebbe meglio renderlo?)

(osserva il sintagma evidenziato)

Λαύρεντον ἐπικαλούμενον·

(con cosa concorda il participio? attenzione alla diatesi)

ἔνθα οἱ Τρῶες καὶ στρατοπεδεύουσι

καὶ τὴν ἀκτὴν Τροίαν καλοῦσιν.

(come si rende questo verbo quando regge due accusativi?)

Ἦν πρότερον μὲν βασιλεὺς Ἀβοριγίνων τῶν Ἰταλῶν Φαῦνος ὁ τοῦ Ἄρεως,

(osserva i sintagmi evidenziati)

(come va tradotto l’articolo seguito dal genitivo di un nome proprio?)

τότε δὲ Λατῖνος·

(osserva l’uso delle particelle)

ὁ Λατῖνος μὲν παρεῖχε Αἰνείᾳ τὴν θυγατέρα Λαουϊνίαν καὶ γῆν.

Ὁ δὲ πόλιν ἔκτιζε

(come viene usato qui l’articolo?)

καὶ ἀπὸ τῆς γυναικὸς Λαουΐνιον ἐπωνόμαζε.

(dove si trova l’aumento?)

(qui il verbo è costruito con due accusativi; quello che costituisce il c. ogg. è sottinteso, ma lo puoi facilmente ricavare dal contesto)

Μετὰ χρόνον,

ὅτε ὁ Λατῖνος τελευτᾷ,

ἐξεδέχετο τὴν ἀρχὴν ὀ Αἰνείας

(dove si trova l’aumento?)

καὶ ἀπὸ τοῦ κηδεστοῦ Λατίνου τοὺς Ἀβοριγῖνας Λατίνους ἐπωνόμαζε.

(qui il verbo è costruito con due accusativi; che complementi esprimono?)

L’arrivo di Enea nel Lazio [da Dionigi di Alicarnasso] (struttura)

Ὁ Αἰνείας ἐν τῷ Τροϊκῷ ἤκμαζε πολέμῳ.

Μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Τροίας ἔφευγε πρὸς τὴν ζήτησιν νέας πατρίδος.

Καὶ μετὰ μακρὰν καὶ βαρεῖαν πλάνην καταπλεῖ ἐς τῆς Ἰταλίας αἰγιαλόν,

Λαύρεντον ἐπικαλούμενον·

ἔνθα οἱ Τρῶες καὶ στρατοπεδεύουσι

καὶ τὴν ἀκτὴν Τροίαν καλοῦσιν.

Ἦν πρότερον μὲν βασιλεὺς Ἀβοριγίνων τῶν Ἰταλῶν Φαῦνος ὁ τοῦ Ἄρεως,

τότε δὲ Λατῖνος·

ὁ Λατῖνος μὲν παρεῖχε Αἰνείᾳ τὴν θυγατέρα Λαουϊνίαν καὶ γῆν.

Ὁ δὲ πόλιν ἔκτιζε

καὶ ἀπὸ τῆς γυναικὸς Λαουΐνιον ἐπωνόμαζε.

Μετὰ χρόνον,

ὅτε ὁ Λατῖνος τελευτᾷ,

ἐξεδέχετο τὴν ἀρχὴν ὀ Αἰνείας

καὶ ἀπὸ τοῦ κηδεστοῦ Λατίνου τοὺς Ἀβοριγῖνας Λατίνους ἐπωνόμαζε.

L’arrivo di Enea nel Lazio [da Dionigi di Alicarnasso]

Ὁ Αἰνείας ἐν τῷ Τροϊκῷ ἤκμαζε πολέμῳ. Μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Τροίας ἔφευγε πρὸς τὴν ζήτησιν νέας πατρίδος. Καὶ μετὰ μακρὰν καὶ βαρεῖαν πλάνην καταπλεῖ ἐς τῆς Ἰταλίας αἰγιαλόν, Λαύρεντον ἐπικαλούμενον· ἔνθα οἱ Τρῶες καὶ στρατοπεδεύουσι καὶ τὴν ἀκτὴν Τροίαν καλοῦσιν. Ἦν πρότερον μὲν βασιλεὺς Ἀβοριγίνων τῶν Ἰταλῶν Φαῦνος ὁ τοῦ Ἄρεως, τότε δὲ Λατῖνος· ὁ Λατῖνος μὲν παρεῖχε Αἰνείᾳ τὴν θυγατέρα Λαουϊνίαν καὶ γῆν. Ὁ δὲ πόλιν ἔκτιζε καὶ ἀπὸ τῆς γυναικὸς Λαουΐνιον ἐπωνόμαζε. Μετὰ χρόνον, ὅτε ὁ Λατῖνος τελευτᾷ, ἐξεδέχετο τὴν ἀρχὴν ὀ Αἰνείας καὶ ἀπὸ τοῦ κηδεστοῦ Λατίνου τοὺς Ἀβοριγῖνας Λατίνους ἐπωνόμαζε.

Il tiranno Ipparco [da Platone] (struttura commentata)

Ἵππαρχος,

ὃς τῶν Πεισιστράτου παίδων ἦν πρεσβύτατος καὶ σοφώτατος,

(che pronome riconosci? A chi si riferisce nella reggente?)

(osserva il grado degli aggettivi; quindi il genitivo che valore ha?)

πολλὰ καὶ καλὰ ἔργα σοφίας ἀπεδείκνυτο.

Οὗτος τὰ Ὁμήρου ἔπη πρῶτος ἐκόμισεν εἰς Ἀθήνας

καὶ ἠνάγκαζε

τοὺς ῥαψῳδοὺς ἐν τοῖς Παναθηναίοις αὐτὰ ᾄδειν.

(il pronome αὐτὰ a quale termine si ricollega?)

Καὶ ἐπ’Ἀνακρέοντα δὲ τὸν Τήϊον πεντηκόντορον ναῦν πέμπων

παρεκάλει αὐτὸν

ἵνα πορεύῃ εἰς ἑαυτόν.

(che proposizione riconosci?)

(osserva lo spirito del pronome)

Σιμωνίδην δὲ τὸν Κεῖον περὶ πολλοῦ ποιούμενος,

(controlla il significato dell’espressione περὶ πολλοῦ ποιεῖν)

ἀεὶ περὶ ἑαυτὸν εἶχε,

(qual è il c. ogg. sottinteso? Cercalo tra le parole precedenti)

(osserva lo spirito del pronome)

μεγάλοις δώροις καὶ μισθοῖς αὐτὸν πείθων.

Ταῦτα δ’ἐποίει Ἵππαρχος

βουλόμενος παιδεύειν τοὺς πολίτας,

(a chi si riferisce il participio?)

καὶ οὐδενὶ ἐφθόνει τῆς σοφίας,

(questo verbo qui presenta il dativo della persona e il genitivo della cosa)

ἅτε ὢν καλὸς καὶ ἀγαθός.

(quale sfumatura acquista il participio con la particella ἅτε?)

Ἐπειδὴ δὲ οἱ Ἀθηναῖοι ἐθαύμαζον αὐτὸν ἐπὶ σοφίᾳ,

ἐπιβουλεύων καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἀγροῖς παιδεύειν,

(come va tradotto qui καὶ?)

ἵστη Ἑρμᾶς κατὰ τὰς ὁδούς,

(il verbo è usato in forma transitiva o intransitiva?)

ἐφ’αἷς ἐγράφετο εἰς ἐλεγεῖον ποιήματα καὶ ἐπιδείγματα τῆς αὑτοῦ σοφίας.

(che pronome riconosci? A cosa si riferisce nella reggente?)

(osserva lo spirito del pronome)

Il tiranno Ipparco [da Platone] (struttura)

Ἵππαρχος,

ὃς τῶν Πεισιστράτου παίδων ἦν πρεσβύτατος καὶ σοφώτατος,

πολλὰ καὶ καλὰ ἔργα σοφίας ἀπεδείκνυτο.

Οὗτος τὰ Ὁμήρου ἔπη πρῶτος ἐκόμισεν εἰς Ἀθήνας

καὶ ἠνάγκαζε

τοὺς ῥαψῳδοὺς ἐν τοῖς Παναθηναίοις αὐτὰ ᾄδειν.

Καὶ ἐπ’Ἀνακρέοντα δὲ τὸν Τήϊον πεντηκόντορον ναῦν πέμπων

παρεκάλει αὐτὸν

ἵνα πορεύῃ εἰς ἑαυτόν.

Σιμωνίδην δὲ τὸν Κεῖον περὶ πολλοῦ ποιούμενος,

ἀεὶ περὶ ἑαυτὸν εἶχε,

μεγάλοις δώροις καὶ μισθοῖς αὐτὸν πείθων.

Ταῦτα δ’ἐποίει Ἵππαρχος

βουλόμενος παιδεύειν τοὺς πολίτας,

καὶ οὐδενὶ ἐφθόνει τῆς σοφίας,

ἅτε ὢν καλὸς καὶ ἀγαθός.

Ἐπειδὴ δὲ οἱ Ἀθηναῖοι ἐθαύμαζον αὐτὸν ἐπὶ σοφίᾳ,

ἐπιβουλεύων καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἀγροῖς παιδεύειν,

ἵστη Ἑρμᾶς κατὰ τὰς ὁδούς,

ἐφ’αἷς ἐγράφετο εἰς ἐλεγεῖον ποιήματα καὶ ἐπιδείγματα τῆς αὑτοῦ σοφίας.

Il tiranno Ipparco [da Platone]

Ἵππαρχος, ὃς τῶν Πεισιστράτου παίδων ἦν πρεσβύτατος καὶ σοφώτατος, πολλὰ καὶ καλὰ ἔργα σοφίας ἀπεδείκνυτο. Οὗτος τὰ Ὁμήρου ἔπη πρῶτος ἐκόμισεν εἰς Ἀθήνας καὶ ἠνάγκαζε τοὺς ῥαψῳδοὺς ἐν τοῖς Παναθηναίοις αὐτὰ ᾄδειν. Καὶ ἐπ’Ἀνακρέοντα δὲ τὸν Τήϊον πεντηκόντορον ναῦν πέμπων παρεκάλει αὐτὸν ἵνα πορεύῃ εἰς ἑαυτόν. Σιμωνίδην δὲ τὸν Κεῖον περὶ πολλοῦ ποιούμενος, ἀεὶ περὶ ἑαυτὸν εἶχε, μεγάλοις δώροις καὶ μισθοῖς αὐτὸν πείθων. Ταῦτα δ’ἐποίει Ἵππαρχος βουλόμενος παιδεύειν τοὺς πολίτας, καὶ οὐδενὶ ἐφθόνει τῆς σοφίας, ἅτε ὢν καλὸς καὶ ἀγαθός. Ἐπειδὴ δὲ οἱ Ἀθηναῖοι ἐθαύμαζον αὐτὸν ἐπὶ σοφίᾳ, ἐπιβουλεύων καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἀγροῖς παιδεύειν, ἵστη Ἑρμᾶς κατὰ τὰς ὁδούς, ἐφ’αἷς ἐγράφετο εἰς ἐλεγεῖον ποιήματα καὶ ἐπιδείγματα τῆς αὑτοῦ σοφίας.

Educazione dei giovani a Sparta [da Plutarco] (struttura commentata)

Ἀπὸ τῆς παιδικῆς ἡλικίας οἱ Σπαρτιατῶν παῖδες οὕτω σκληρῶς ἐπαιδεύοντο,

(osserva il sintagma evidenziato)

ὥστε ἰσχυρότατοι ἐγίγνοντο.

(che proposizione riconosci? Da quale avverbio è anticipata nella reggente?)

(attenzione al grado dell’aggettivo)

Γράμματα μὲν οὖν τῆς χρείας ἕνεκα ἐμάνθανον·

(osserva il sintagma evidenziato)

ἡ δ’ἄλλη πᾶσα παιδεία ἐγίγνετο

πρὸς τὸ ἄρχεσθαι

(che tipo di infinito riconosci? Tieni conto che la preposizione vale anche per gli infiniti seguenti)

καὶ καρτερεῖν πρὸς τοὺς πόνους

καὶ νικᾶν ἐν ταῖς μάχαις.

Καθ’ἡμέραν ἐν ὑπαίθρῳ γυμναζόμενοι

τῷ μὲν σώματι ἐρρωμένοι ἐγίγνοντο

(che valore ha il dativo?)

οἷοί τε ἦσαν

(controlla il significato e la costruzione di questo aggettivo quando regge un infinito)

θάλπος καὶ ψῦχος καὶ πληγὰς ἄνευ στεναγμῶν φέρειν.

Εἰθίζοντο δὲ

καὶ εἰς τὸ κλέπτειν

(come va tradotto qui καὶ?)

ὥστε ἐν τῷ πολέμῳ τοὺς πολεμίους βλάπτειν.

(che proposizione riconosci?)

Γενόμενοι δὲ δωδεκαετεῖς,

ἄνευ χιτῶνος ἤδη διετέλουν,

ἓν ἱμάτιον εἰς τὸν ἐνιαυτὸν λαμβάνοντες·

(attenzione allo spirito di ἓν)

αὐχμηροὶ οὖν τοῖς σώμασιν ἦσαν,

ὡς καὶ λουτρῶν καὶ ἀλειμμάτων ἄπειροι ἦσαν.

(quale modo verbale riconosci? Quindi quale valore può avere la congiunzione ὡς)

Ἐκάθευδον δ’ὁμοῦ κατ’ἴλην καὶ κατ’ἀγέλην ἐπὶ στιβάδων

ἃς αὐτοὶ συνεφόρουν.

(che pronome riconosci? A cosa si riferisce nella reggente?)

(che valore ha qui αὐτός? Ripassane l’uso)

Educazione dei giovani a Sparta [da Plutarco] (struttura)

Ἀπὸ τῆς παιδικῆς ἡλικίας οἱ Σπαρτιατῶν παῖδες οὕτω σκληρῶς ἐπαιδεύοντο,

ὥστε ἰσχυρότατοι ἐγίγνοντο.

Γράμματα μὲν οὖν τῆς χρείας ἕνεκα ἐμάνθανον·

ἡ δ’ἄλλη πᾶσα παιδεία ἐγίγνετο

πρὸς τὸ ἄρχεσθαι

καὶ καρτερεῖν πρὸς τοὺς πόνους

καὶ νικᾶν ἐν ταῖς μάχαις.

Καθ’ἡμέραν ἐν ὑπαίθρῳ γυμναζόμενοι

τῷ μὲν σώματι ἐρρωμένοι ἐγίγνοντο

οἷοί τε ἦσαν

θάλπος καὶ ψῦχος καὶ πληγὰς ἄνευ στεναγμῶν φέρειν.

Εἰθίζοντο δὲ

καὶ εἰς τὸ κλέπτειν

ὥστε ἐν τῷ πολέμῳ τοὺς πολεμίους βλάπτειν.

Γενόμενοι δὲ δωδεκαετεῖς,

ἄνευ χιτῶνος ἤδη διετέλουν,

ἓν ἱμάτιον εἰς τὸν ἐνιαυτὸν λαμβάνοντες·

αὐχμηροὶ οὖν τοῖς σώμασιν ἦσαν,

ὡς καὶ λουτρῶν καὶ ἀλειμμάτων ἄπειροι ἦσαν.

Ἐκάθευδον δ’ὁμοῦ κατ’ἴλην καὶ κατ’ἀγέλην ἐπὶ στιβάδων

ἃς αὐτοὶ συνεφόρουν.

Educazione dei giovani a Sparta [da Plutarco]

Ἀπὸ τῆς παιδικῆς ἡλικίας οἱ Σπαρτιατῶν παῖδες οὕτω σκληρῶς ἐπαιδεύοντο, ὥστε ἰσχυρότατοι ἐγίγνοντο. Γράμματα μὲν οὖν τῆς χρείας ἕνεκα ἐμάνθανον· ἡ δ’ἄλλη πᾶσα παιδεία ἐγίγνετο πρὸς τὸ ἄρχεσθαι καὶ καρτερεῖν πρὸς τοὺς πόνους καὶ νικᾶν ἐν ταῖς μάχαις. Καθ’ἡμέραν ἐν ὑπαίθρῳ γυμναζόμενοι τῷ μὲν σώματι ἐρρωμένοι ἐγίγνοντο οἷοί τε ἦσαν θάλπος καὶ ψῦχος καὶ πληγὰς ἄνευ στεναγμῶν φέρειν. Εἰθίζοντο δὲ καὶ εἰς τὸ κλέπτειν ὥστε ἐν τῷ πολέμῳ τοὺς πολεμίους βλάπτειν. Γενόμενοι δὲ δωδεκαετεῖς, ἄνευ χιτῶνος ἤδη διετέλουν, ἓν ἱμάτιον εἰς τὸν ἐνιαυτὸν λαμβάνοντες· αὐχμηροὶ οὖν τοῖς σώμασιν ἦσαν, ὡς καὶ λουτρῶν καὶ ἀλειμμάτων ἄπειροι ἦσαν. Ἐκάθευδον δ’ὁμοῦ κατ’ἴλην καὶ κατ’ἀγέλην ἐπὶ στιβάδων ἃς αὐτοὶ συνεφόρουν.