Dario giura vendetta contro gli Ateniesi (da Erodoto) [struttura commentata]

Βασιλέι δὲ Δαρείῳ ἐξηγγέλθη

(attenzione alla diatesi)

τὴν πόλιν Σάρδιν ἁλούσαν ἐμπεπρῆσθαι ὑπό τε Ἀθηναίων καὶ Ἰώνων.

(attenzione alla diatesi)

(con cosa concorda il participio?)

Λέγουσι δὲ

αὐτόν,

ὡς ἐπύθετο ταῦτα,

(che proposizione riconosci?)

τῶν μὲν Ἰώνων οὐδένα λόγον ποιήσασθαι,

εὖ εἰδότα

(con chi concorda?)

ὡς τούτους γε ῥᾳδίως τιμωρήσεται,

(che tempo è? Ma qui che valore assume?)

περὶ δὲ τῶν Ἀθηναίων μᾶλλον κινηθέντα,

(con chi concorda il participio? attenzione alla diatesi)

(osserva l’uso delle particelle; questo δέ a quale μέν si collega?)

εἰρέσθαι

οἵτινες εἶεν.

(che pronome è? Osserva il verbo che regge questa proposizione)

Ἀκούσας δὲ

ὅτι ἐκ τῆς Ἑλλάδος ἥκουσι

συμμαχήσοντες τοῖς Ἴωσι,

(che valore assume questo modo quando si trova in questo tempo?)

δεινῶς ὠργίσθη.

Εὐθὺς οὖν ᾔτησε τὸ τόξον,

λαβὼν δὲ αὐτὸ

καὶ ἐπιθεὶς ὀιστὸν,

ἄνω πρὸς τὸν οὐρανὸν ἀφῆκε,

καὶ

τοῦτο ἐς τὸν ἠέρα βάλλων

εἶπεν,

ὥς φασιν,

(si tratta di una incidentale)

«ὦ Ζεῦ, γένοιτό μοι

(che modo è? Che valore assume nelle prop. principali?)

τείσασθαι τοὺς Ἀθηναίους».

Λέγουσι δὲ

ὡς προσέταξε μετὰ ταῦτα ἑνὶ τῶν θεραπόντων,

ὅτε προὔκειτο αὐτῷ δεῖπνον,

τρὶς ἑκάστοτε εἰπεῖν·

«Δέσποτα, μέμνησο τῶν Ἀθηναίων».

(che modo è? Che costruzione presenta questo verbo?)

Καὶ ἔπεμψε μὲν Ἱστιαῖον τὸν Μιλήσιον ἐς Ἰωνίαν κατὰ τάχος

ὅπως τὸν ταῦτα μηχανησάμενον Ἀρισταγόραν κολάσειεν,

(osserva l’uso del participio)

ἐκέλευσε

ἐπὶ δὲ τοὺς Ἀθηναίους τὸν Μαρδόνιον πλεῖν μεγάλῳ στόλῳ.

(osserva l’uso delle particelle; questo δέ a quale μέν si collega?)

Dario giura vendetta contro gli Ateniesi (da Erodoto) [struttura]

Βασιλέι δὲ Δαρείῳ ἐξηγγέλθη

τὴν πόλιν Σάρδιν ἁλούσαν ἐμπεπρῆσθαι ὑπό τε Ἀθηναίων καὶ Ἰώνων.

Λέγουσι δὲ

αὐτόν,

ὡς ἐπύθετο ταῦτα,

τῶν μὲν Ἰώνων οὐδένα λόγον ποιήσασθαι,

εὖ εἰδότα

ὡς τούτους γε ῥᾳδίως τιμωρήσεται,

περὶ δὲ τῶν Ἀθηναίων μᾶλλον κινηθέντα,

εἰρέσθαι

οἵτινες εἶεν.

Ἀκούσας δὲ

ὅτι ἐκ τῆς Ἑλλάδος ἥκουσι

συμμαχήσοντες τοῖς Ἴωσι,

δεινῶς ὠργίσθη.

Εὐθὺς οὖν ᾔτησε τὸ τόξον,

λαβὼν δὲ αὐτὸ

καὶ ἐπιθεὶς ὀιστὸν,

ἄνω πρὸς τὸν οὐρανὸν ἀφῆκε,

καὶ

τοῦτο ἐς τὸν ἠέρα βάλλων

εἶπεν,

ὥς φασιν,

«ὦ Ζεῦ, γένοιτό μοι

τείσασθαι τοὺς Ἀθηναίους».

Λέγουσι δὲ

ὡς προσέταξε μετὰ ταῦτα ἑνὶ τῶν θεραπόντων,

ὅτε προὔκειτο αὐτῷ δεῖπνον,

τρὶς ἑκάστοτε εἰπεῖν·

«Δέσποτα, μέμνησο τῶν Ἀθηναίων».

Καὶ ἔπεμψε μὲν Ἱστιαῖον τὸν Μιλήσιον ἐς Ἰωνίαν κατὰ τάχος

ὅπως τὸν ταῦτα μηχανησάμενον Ἀρισταγόραν κολάσειεν,

ἐκέλευσε

ἐπὶ δὲ τοὺς Ἀθηναίους τὸν Μαρδόνιον πλεῖν μεγάλῳ στόλῳ.

Dario giura vendetta contro gli Ateniesi (da Erodoto)

Βασιλέι δὲ Δαρείῳ ἐξηγγέλθη τὴν πόλιν Σάρδιν ἁλούσαν ἐμπεπρῆσθαι ὑπό τε Ἀθηναίων καὶ Ἰώνων. Λέγουσι δὲ αὐτόν, ὡς ἐπύθετο ταῦτα, τῶν μὲν Ἰώνων οὐδένα λόγον ποιήσασθαι, εὖ εἰδότα ὡς τούτους γε ῥᾳδίως τιμωρήσεται, περὶ δὲ τῶν Ἀθηναίων μᾶλλον κινηθέντα, εἰρέσθαι οἵτινες εἶεν. Ἀκούσας δὲ ὅτι ἐκ τῆς Ἑλλάδος ἥκουσι συμμαχήσοντες τοῖς Ἴωσι, δεινῶς ὠργίσθη. Εὐθὺς οὖν ᾔτησε τὸ τόξον, λαβὼν δὲ αὐτὸ καὶ ἐπιθεὶς ὀιστὸν, ἄνω πρὸς τὸν οὐρανὸν ἀφῆκε, καὶ τοῦτο ἐς τὸν ἠέρα βάλλων εἶπεν, ὥς φασιν, «ὦ Ζεῦ, γένοιτό μοι τείσασθαι τοὺς Ἀθηναίους». Λέγουσι δὲ ὡς προσέταξε μετὰ ταῦτα ἑνὶ τῶν θεραπόντων, ὅτε προὔκειτο αὐτῷ δεῖπνον, τρὶς ἑκάστοτε εἰπεῖν· «Δέσποτα, μέμνησο τῶν Ἀθηναίων». Καὶ ἔπεμψε μὲν Ἱστιαῖον τὸν Μιλήσιον ἐς Ἰωνίαν κατὰ τάχος ὅπως τὸν ταῦτα μηχανησάμενον Ἀρισταγόραν κολάσειεν, ἐπὶ δὲ τοὺς Ἀθηναίους ἐκέλευσε τὸν Μαρδόνιον πλεῖν μεγάλῳ στόλῳ.

Norme per il buon governo del principe (da Isocrate) [struttura commentata]

Μελέτω σοι τοῦ πλήθους,

(attenzione al modo e alla costruzione del verbo)

καὶ περὶ παντὸς ποιοῦ

(controlla nel dizionario il significato dell’espressione sottolineata quando è accompagnata da questo verbo)

κεχαρισμένως αὐτοῖς ἄρχειν,

(da cosa dipende il pronome?)

γιγνώσκων

(con chi concorda?)

ὅτι καὶ τῶν ὀλιγαρχιῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτειῶν αὗται πλεῖστον χρόνον διαμένουσιν,

αἵτινες ἂν ἄριστα τὸ πλῆθος θεραπεύωσιν.

(che pronome riconosci? a cosa lo devi collegare?)

(ripassa gli usi di ἄν con questo modo)

(ἄριστα: si tratta di un aggettivo? Attenzione al grado)

Καλῶς δὲ δημαγωγήσεις,

(attenzione al tempo)

ἐὰν μήθ᾽ἐᾷς

(che tipo di proposizione introduce ἐάν?)

ὑβρίζειν τὸν ὄχλον

(qual è il sogg.?)

μήθ᾽ὑβριζόμενον περιορᾷς,

(con cosa concorda il participio? cercalo nelle parole precedenti)

ἀλλὰ σκοπῇς

ὅπως οἱ βέλτιστοι μὲν τὰς τιμὰς ἕξουσιν,

οἱ δ᾽ἄλλοι μηδὲν ἀδικήσονται·

(che proposizione riconosci? attenzione al modo verbale! Non si tratta di un congiuntivo; quindi…)

(osserva l’uso delle particelle)

ταῦτα γὰρ στοιχεῖα πρῶτα καὶ μέγιστα χρηστῆς πολιτείας ἐστίν.

(qual è il sogg.?)

[…]

Οἴκει τὴν πόλιν ὁμοίως ὥσπερ τὸν πατρῷον οἶκον

(che modo è?)

ταῖς μὲν κατασκευαῖς λαμπρῶς καὶ βασιλικῶς,

ταῖς δὲ πράξεσιν ἀκριβῶς,

ἵν᾽εὐδοκιμῇς

ἅμα καὶ διαρκῇς.

(di che proposizioni si tratta?)

[…]

Τὰ μὲν πρὸς τοὺς θεοὺς ποίει μὲν

(osserva il sintagma evidenziato; come viene qui usato l’articolo?)

(attenzione al modo)

ὡς οἱ πρόγονοι δεδιδάχασιν,

ἡγοῦ δὲ

τοῦτο εἶναι θῦμα κάλλιστον καὶ θεραπείαν μεγίστην,

ἐὰν ὡς βέλτιστον καὶ δικαιότατον σαυτὸν παρέχῃς.

(qual è il grado degli aggettivi? Se sono preceduti da ὡς che significato assumono? Con chi concordano?)

Norme per il buon governo del principe (da Isocrate) [struttura]

Μελέτω σοι τοῦ πλήθους,

καὶ περὶ παντὸς ποιοῦ

κεχαρισμένως αὐτοῖς ἄρχειν,

γιγνώσκων

ὅτι καὶ τῶν ὀλιγαρχιῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτειῶν αὗται πλεῖστον χρόνον διαμένουσιν,

αἵτινες ἂν ἄριστα τὸ πλῆθος θεραπεύωσιν.

Καλῶς δὲ δημαγωγήσεις,

ἐὰν μήθ᾽ἐᾷς

ὑβρίζειν τὸν ὄχλον

μήθ᾽ὑβριζόμενον περιορᾷς,

ἀλλὰ σκοπῇς

ὅπως οἱ βέλτιστοι μὲν τὰς τιμὰς ἕξουσιν,

οἱ δ᾽ἄλλοι μηδὲν ἀδικήσονται·

ταῦτα γὰρ στοιχεῖα πρῶτα καὶ μέγιστα χρηστῆς πολιτείας ἐστίν.

[…]

Οἴκει τὴν πόλιν ὁμοίως ὥσπερ τὸν πατρῷον οἶκον

ταῖς μὲν κατασκευαῖς λαμπρῶς καὶ βασιλικῶς,

ταῖς δὲ πράξεσιν ἀκριβῶς,

ἵν᾽εὐδοκιμῇς

ἅμα καὶ διαρκῇς.

[…]

Τὰ μὲν πρὸς τοὺς θεοὺς ποίει μὲν

ὡς οἱ πρόγονοι δεδιδάχασιν,

ἡγοῦ δὲ

τοῦτο εἶναι θῦμα κάλλιστον καὶ θεραπείαν μεγίστην,

ἐὰν ὡς βέλτιστον καὶ δικαιότατον σαυτὸν παρέχῃς.

Norme per il buon governo del principe (da Isocrate)

Μελέτω σοι τοῦ πλήθους, καὶ περὶ παντὸς ποιοῦ κεχαρισμένως αὐτοῖς ἄρχειν, γιγνώσκων ὅτι καὶ τῶν ὀλιγαρχιῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτειῶν αὗται πλεῖστον χρόνον διαμένουσιν, αἵτινες ἂν ἄριστα τὸ πλῆθος θεραπεύωσιν. Καλῶς δὲ δημαγωγήσεις, ἐὰν μήθ᾽ὑβρίζειν τὸν ὄχλον ἐᾷς μήθ᾽ὑβριζόμενον περιορᾷς, ἀλλὰ σκοπῇς ὅπως οἱ βέλτιστοι μὲν τὰς τιμὰς ἕξουσιν, οἱ δ᾽ἄλλοι μηδὲν ἀδικήσονται· ταῦτα γὰρ στοιχεῖα πρῶτα καὶ μέγιστα χρηστῆς πολιτείας ἐστίν.

[…]

Οἴκει τὴν πόλιν ὁμοίως ὥσπερ τὸν πατρῷον οἶκον ταῖς μὲν κατασκευαῖς λαμπρῶς καὶ βασιλικῶς, ταῖς δὲ πράξεσιν ἀκριβῶς, ἵν᾽εὐδοκιμῇς ἅμα καὶ διαρκῇς.

[…]

Τὰ μὲν πρὸς τοὺς θεοὺς ποίει μὲν ὡς οἱ πρόγονοι δεδιδάχασιν, ἡγοῦ δὲ τοῦτο εἶναι θῦμα κάλλιστον καὶ θεραπείαν μεγίστην, ἐὰν ὡς βέλτιστον καὶ δικαιότατον σαυτὸν παρέχῃς.

Un re generoso (da Plutarco) [struttura commentata]

Ἀργείων δὲ πάλιν μετὰ τὴν μάχην ἐκ παρατάξεως πανδημεὶ κρατηθέντων,

(che uso del participio riconosci? attenzione alla diatesi)

τὸν Πολύδωρον οἱ σύμμαχοι παρεκελεύοντο

μὴ παρεῖναι τὸν καιρόν,

(questa forma può appartenere a due verbi differenti; controllane il significato!)

ἀλλ᾽

ἐπελθόντα τῷ τείχει τῶν πολεμίων

(con chi concorda il participio?)

τὴν πόλιν ἑλεῖν·

ἔλεγον γὰρ

ῥᾷστον ἔσεσθαι,

(attenzione al grado dell’aggettivo)

τῶν μὲν ἀνδρῶν ἀπολωλότων,

τῶν δὲ γυναικῶν ἀπολελειμμένων.

(che valore hanno questi participi?)

(osserva l’uso delle particelle)

Ὁ δὲ Πολύδωρος εἴπε οὖν πρὸς αὐτούς·

«Τὸ μὲν νικᾶν τοὺς ἐναντιουμένους ἐστί μοι καλόν

(che valore ha l’infinito? e il participio?)

ἐὰν ἐκ τοῦ ἴσου μαχώμεθα,

(ripassa il periodo ipotetico)

οὐ νομίζω δὲ

(osserva l’uso delle particelle)

δίκαιον εἶναι

(qual è il sogg.?)

τὸ τὴν πόλιν ἐπιθυμεῖν λαβεῖν

ἐὰν ὑπὲρ τῶν ὅρων τῆς χώρας μεμαχημένοι ὦμεν·

οἱ δὲ Ἀργεῖοι ἦλθον γὰρ

χώραν ἀπολαβεῖν,

οὐ καταλαβέσθαι πόλιν».

(che valore hanno questi infiniti retti da un verbo di movimento? Questo uso somiglia molto all’italiano)

Un re generoso (da Plutarco) [struttura]

Ἀργείων δὲ πάλιν μετὰ τὴν μάχην ἐκ παρατάξεως πανδημεὶ κρατηθέντων,

τὸν Πολύδωρον οἱ σύμμαχοι παρεκελεύοντο

μὴ παρεῖναι τὸν καιρόν,

ἀλλ᾽

ἐπελθόντα τῷ τείχει τῶν πολεμίων

τὴν πόλιν ἑλεῖν·

ἔλεγον γὰρ

ῥᾷστον ἔσεσθαι,

τῶν μὲν ἀνδρῶν ἀπολωλότων,

τῶν δὲ γυναικῶν ἀπολελειμμένων.

Ὁ δὲ Πολύδωρος εἴπε οὖν πρὸς αὐτούς·

«Τὸ μὲν νικᾶν τοὺς ἐναντιουμένους ἐστί μοι καλόν

ἐὰν ἐκ τοῦ ἴσου μαχώμεθα,

οὐ νομίζω δὲ

δίκαιον εἶναι

τὸ τὴν πόλιν ἐπιθυμεῖν λαβεῖν

ἐὰν ὑπὲρ τῶν ὅρων τῆς χώρας μεμαχημένοι ὦμεν·

οἱ δὲ Ἀργεῖοι ἦλθον γὰρ

χώραν ἀπολαβεῖν,

οὐ καταλαβέσθαι πόλιν».

Un re generoso (da Plutarco)

Ἀργείων δὲ πάλιν μετὰ τὴν μάχην ἐκ παρατάξεως πανδημεὶ κρατηθέντων, τὸν Πολύδωρον οἱ σύμμαχοι παρεκελεύοντο μὴ παρεῖναι τὸν καιρόν, ἀλλ᾽ἐπελθόντα τῷ τείχει τῶν πολεμίων τὴν πόλιν ἑλεῖν· ἔλεγον γὰρ ῥᾷστον ἔσεσθαι, τῶν μὲν ἀνδρῶν ἀπολωλότων, τῶν δὲ γυναικῶν ἀπολελειμμένων. Ὁ δὲ Πολύδωρος εἴπε οὖν πρὸς αὐτούς· «Τὸ μὲν νικᾶν τοὺς ἐναντιουμένους ἐστί μοι καλόν ἐὰν ἐκ τοῦ ἴσου μαχώμεθα, τὸ δὲ τὴν πόλιν ἐπιθυμεῖν λαβεῖν οὐ δίκαιον νομίζω εἶναι ἐὰν ὑπὲρ τῶν ὅρων τῆς χώρας μεμαχημένοι ὦμεν· οἱ δὲ Ἀργεῖοι ἦλθον γὰρ χώραν ἀπολαβεῖν, οὐ καταλαβέσθαι πόλιν».

Orfeo ed Euridice (da Apollodoro) [struttura commentata]

Ἐκ Καλλιόπης μὲν οὖν καὶ Οἰάγρου, κατ᾽ἐπίκλησιν δὲ Ἀπόλλωνος, ἐγεννήθη Λίνος,

(qual è il sogg.?)

(attenzione alla diatesi; essa ti spiega perché questo verbo regge ἐκ + gen.)

(diversamente dal solito l’espressione evidenziata, in Apollodoro, significa “di fatto / in realtà”)

ὃν Ἡρακλῆς ἀπέκτεινε,

(che pronome riconosci? a chi si riferisce?)

(attenzione al sogg.)

καὶ Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν,

(che valore ha qui il participio? con chi concorda?)

ὃς ᾄδων ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα.

(attenzione all’uso di τε καὶ)

Ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ,

δηχθείσης ὑπὸ ὄφεως,

(i due participi, anche se concordano con lo stesso termine, hanno un valore diverso)

κατῆλθεν εἰς Ἅιδου

(che compl. riconosci? perché εἰς è qui accompagnata dal genitivo? osserva che si tratta del nome di un dio)

θέλων

ἀνάγειν αὐτήν,

καὶ Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι.

Ὁ δὲ ὑπέσχετο

(che uso dell’articolo riconosci?)

τοῦτο ποιήσειν,

ἂν πορευόμενος Ὀρφεὺς μὴ ἐπιστραφῇ

(che valore ha questa congiunzione? Osserva il modo del verbo)

πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι·

(osserva lo spirito di αὑτοῦ)

ὁ δὲ

ἀπιστῶν

ἐπιστραφεὶς

(anche se si riferiscono allo stesso termine, sarebbe bene rendere in modo diverso i due participi)

ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα,

ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν.

Εὗρε δὲ Ὀρφεὺς καὶ τὰ Διονύσου μυστήρια,

(che valore ha qui καὶ?)

καὶ τέθαπται περὶ τὴν Πιερίαν

διασπασθεὶς ὑπὸ τῶν μαινάδων.

(attenzione alla diatesi!)

Orfeo ed Euridice (da Apollodoro) [struttura]

Ἐκ Καλλιόπης μὲν οὖν καὶ Οἰάγρου, κατ᾽ἐπίκλησιν δὲ Ἀπόλλωνος, ἐγεννήθη Λίνος,

ὃν Ἡρακλῆς ἀπέκτεινε,

καὶ Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν,

ὃς ᾄδων ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα.

Ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ,

δηχθείσης ὑπὸ ὄφεως,

κατῆλθεν εἰς Ἅιδου

θέλων

ἀνάγειν αὐτήν,

καὶ Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι.

Ὁ δὲ ὑπέσχετο

τοῦτο ποιήσειν,

ἂν πορευόμενος Ὀρφεὺς μὴ ἐπιστραφῇ

πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι·

ὁ δὲ

ἀπιστῶν

ἐπιστραφεὶς

ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα,

ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν.

Εὗρε δὲ Ὀρφεὺς καὶ τὰ Διονύσου μυστήρια,

καὶ τέθαπται περὶ τὴν Πιερίαν

διασπασθεὶς ὑπὸ τῶν μαινάδων.

Orfeo ed Euridice (da Apollodoro)

Ἐκ Καλλιόπης μὲν οὖν καὶ Οἰάγρου, κατ᾽ἐπίκλησιν δὲ Ἀπόλλωνος, ἐγεννήθη Λίνος, ὃν Ἡρακλῆς ἀπέκτεινε, καὶ Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν, ὃς ᾄδων ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα. Ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, δηχθείσης ὑπὸ ὄφεως, κατῆλθεν εἰς Ἅιδου θέλων ἀνάγειν αὐτήν, καὶ Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι. Ὁ δὲ ὑπέσχετο τοῦτο ποιήσειν, ἂν πορευόμενος Ὀρφεὺς μὴ ἐπιστραφῇ πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι· ὁ δὲ ἀπιστῶν ἐπιστραφεὶς ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα, ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν. Εὗρε δὲ Ὀρφεὺς καὶ τὰ Διονύσου μυστήρια, καὶ τέθαπται περὶ τὴν Πιερίαν διασπασθεὶς ὑπὸ τῶν μαινάδων.

“Greco” sinonimo di cultura (da Isocrate) [struttura commentata]

Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ

(il verbo qui si presenta in forma impersonale; che proposizione regge?)

τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην·

(qual è il sogg.?)

ταύτην δὴ οἰκοῦμεν

οὐχ ἐκβαλόντες ἑτέρους

οὐδ᾽ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες,

(che modo riconosci? con chi concorda? Attenzione al tempo e alla diatesi)

ἀλλ᾽ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν

ταύτην ἔχοντες

(che modo è? Che valore assume tenendo conto che dipende da διατελοῦμεν?)

ἐξ ἧς ἔφυμεν,

(di che pronome si tratta? a cosa si riferisce?)

αὐτόχθονες ὄντες.

(questo participio ha lo stesso valore del precedente?)

Μόνοις γὰρ ἡμῖν τῶν Ἑλλήνων

τὴν αὐτὴν πόλιν τροφὸν καὶ πατρίδα καὶ μητέρα καλέσαι

(che modo riconosci? da quale principale dipende?)

(questo verbo regge il doppio accusativo; quindi come va reso?)

(ripassa gli usi di αὐτός)

προσήκει.

(con quale caso si costruisce questo verbo? quando regge un altro verbo, quest’ultimo che modo assume?)

Καίτοι χρὴ

(quale proposizione subordinata regge?)

τοὺς εὐλόγως μέγα φρονοῦντας

(qual è il modo di questo e dei due verbi successivi? che valore ha? da quale elemento lo riconosci?)

καὶ περὶ τῆς ἡγεμονίας δικαίως ἀμφισβητοῦντας

καὶ τῶν πατρίων πολλάκις μεμνημένους

(controlla la costruzione di questo verbo)

τοιαύτην τὴν ἀρχὴν τοῦ γένους ἔχοντας φαίνεσθαι.

(che modo è ἔχοντας? Attenzione: non ha lo stesso valore dei precedenti, ma tieni conto che dipende da φαίνεσθαι)

[…]

Ἡ πόλις ἡμῶν τοσοῦτον δ᾽ἀπολέλοιπεν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους

περὶ τὸ φρονεῖν καὶ λέγειν,

(che modo riconosci? quale elemento ti rivela il valore di questi due verbi?)

ὥσθ᾽οἱ ταύτης μαθηταὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλοι γεγόνασι,

(eliminando l’elisione, cosa diventa ὥσθ᾽? Questa congiunzione si ricollega ad un avverbio nella reggente: quale?)

(che proposizione riconosci?)

καὶ πεποίηκε

(qual è il sogg.?)

τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα δοκεῖν εἶναι μηκέτι ὄνομα τοῦ γένους ἀλλὰ τῆς διανοίας,

(qual è il sogg.?)

(osserva la correlazione delle parole in corsivo)

καὶ Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας μετέχοντας.

(qual è il sogg.?)

(osserva i sintagmi e l’uso degli articoli)

(attenzione alla diatesi del verbo)

“Greco” sinonimo di cultura (da Isocrate) [struttura]

Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ

τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην·

ταύτην δὴ οἰκοῦμεν

οὐχ ἐκβαλόντες ἑτέρους

οὐδ᾽ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες,

ἀλλ᾽ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν

ταύτην ἔχοντες

ἐξ ἧς ἔφυμεν,

αὐτόχθονες ὄντες.

Μόνοις γὰρ ἡμῖν τῶν Ἑλλήνων

τὴν αὐτὴν πόλιν τροφὸν καὶ πατρίδα καὶ μητέρα καλέσαι

προσήκει.

Καίτοι χρὴ

τοὺς εὐλόγως μέγα φρονοῦντας

καὶ περὶ τῆς ἡγεμονίας δικαίως ἀμφισβητοῦντας

καὶ τῶν πατρίων πολλάκις μεμνημένους

τοιαύτην τὴν ἀρχὴν τοῦ γένους ἔχοντας φαίνεσθαι.

[…]

Ἡ πόλις ἡμῶν τοσοῦτον δ᾽ἀπολέλοιπεν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους

περὶ τὸ φρονεῖν καὶ λέγειν,

ὥσθ᾽οἱ ταύτης μαθηταὶ τῶν ἄλλων διδάσκαλοι γεγόνασι,

καὶ πεποίηκε

τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα δοκεῖν εἶναι μηκέτι ὄνομα τοῦ γένους ἀλλὰ τῆς διανοίας,

καὶ Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας μετέχοντας.