sabato 23 dicembre 2017

Il curioso destino delle scimmie [AO] (struttura commentata)

Λέγουσι
(qui il sogg. è indefinito; del resto anche in italiano si usa la stessa forma)
τοὺς πιθήκους δύο τέκνω τίκτειν
(che proposizione riconosci? Osserva il modo del verbo; in che caso si trova quindi il sogg.?)
(il sogg. di questa proposizione resta tale anche per le subordinate che vengono subito dopo)
(che numero è τέκνω? Osserva qual è suo il genere; δύο concorda con τέκνω e significa: “due”)
καὶ τὸ μὲν στέργειν
(con che funzione vengono qui usati gli articoli? Di che genere sono? Per capire a cosa si riferiscono cerca un sostantivo dello stesso genere che compare poco prima)
καὶ μετ’ἐπιμελείας τρέφειν,
τὸ δὲ μισεῖν
(μισεῖν equivale a μισέειν)
καὶ ἀμελεῖν.
(ἀμελεῖν equivale ad ἀμελέειν)

Συμβαίνει δὲ κατὰ θείαν τύχην
(il verbo è qui usato, come il corrispondente italiano, in forma impersonale)
τῷ μὲν τὸν πίθηκον τὰς ἀγκάλας διὰ τὴν φιλίαν σὺν ἐξαισίᾳ βίᾳ περιβάλλειν
καὶ ἀποπνίγειν,
τὸ δὲ ἐκτελειοῦσθαι
(ἐκτελειοῦσθαι equivale a ἐκτελειόοσθαι e qui ha il significato di “crescere”)
(anche in questa frase osserva l’uso degli articoli)
διὰ τὸ ὀλιγωρεῖσθαι.
(ὀλιγωρεῖσθαι equivale a ὀλιγωρέεσθαι e qui passivo)
(con che valore è qui usato l’infinito? Osserva che è accompagnato da un articolo neutro e che si trova in un complemento)

Ὁ λόγος δηλοῖ
(δηλοῖ equivale ad δηλόει)
ὅτι πᾶσαν πρόνοιαν ἡ τύχη κρατεῖ.
(che prop. subordinata riconosci?)
(qual è il sogg.?)
(πᾶσαν concorda con πρόνοιαν e significa “ogni)



Il curioso destino delle scimmie [AO] (struttura)

Λέγουσι
τοὺς πιθήκους δύο τέκνω τίκτειν
καὶ τὸ μὲν στέργειν
καὶ μετ’ἐπιμελείας τρέφειν,
τὸ δὲ μισεῖν
καὶ ἀμελεῖν.

Συμβαίνει δὲ κατὰ θείαν τύχην
τῷ μὲν τὸν πίθηκον τὰς ἀγκάλας διὰ τὴν φιλίαν σὺν ἐξαισίᾳ βίᾳ περιβάλλειν
καὶ ἀποπνίγειν,
τὸ δὲ ἐκτελειοῦσθαι
διὰ τὸ ὀλιγωρεῖσθαι.

Ὁ λόγος δηλοῖ
ὅτι πᾶσαν πρόνοιαν ἡ τύχη κρατεῖ.


Il curioso destino delle scimmie [AO]

Τοὺς πιθήκους λέγουσι δύο τέκνω τίκτειν καὶ τὸ μὲν στέργειν καὶ μετ’ἐπιμελείας τρέφειν, τὸ δὲ μισεῖν καὶ ἀμελεῖν. Συμβαίνει δὲ κατὰ θείαν τύχην τῷ μὲν τὸν πίθηκον τὰς ἀγκάλας διὰ τὴν φιλίαν σὺν ἐξαισίᾳ βίᾳ περιβάλλειν καὶ ἀποπνίγειν, τὸ δὲ διὰ τὸ ὀλιγωρεῖσθαι ἐκτελειοῦσθαι.
Ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι πᾶσαν πρόνοιαν ἡ τύχη κρατεῖ.



La cerva e la leonessa [AO] (struttura commentata)

Ἔλαφος κυνηγοὺς φεύγει
(qual è il sogg.? E’ presente l’articolo?)
καὶ εἰς σπήλαιον λεαίνης εἰσέρχεται,
(per quanto riguarda la diatesi come potresti definire questo verbo?)
(che compl. è εἰς σπήλαιον? Tieni conto del significato del predicato)
ἀλλὰ ὑπὸ τῆς λεαίνης συλλαμβάνεται.
(per comprendere la diatesi del verbo osserva quale compl. è qui presente)

Κατεσθιομένη δὲ
(si tratta di un participio e concorda con la cerva: “Mentre viene divorata”)
ὀδύρεται
καὶ λέγει·

«Δειλαία εἰμὶ
ὅτι ἀνθρώπους φεύγω
(qui la congiunzione ὅτι ha valore causale)
καὶ εἰς θηρίον εἰσπίπτω».

Οὕτως οἱ ἄνθρωποι διὰ φόβον ἐλάττονος εἰς κίνδυνον μείζονα εἰσπίπτουσιν.
(ἐλάττονος – da cosa dipende? Qui significa: “di un male minore”)
(μείζονα – concorda con κίνδυνον e significa: “maggiore)



La cerva e la leonessa [AO] (struttura)

Ἔλαφος κυνηγοὺς φεύγει
καὶ εἰς σπήλαιον λεαίνης εἰσέρχεται,
ἀλλὰ ὑπὸ τῆς λεαίνης συλλαμβάνεται.

Κατεσθιομένη δὲ
ὀδύρεται
καὶ λέγει·

«Δειλαία εἰμὶ
ὅτι ἀνθρώπους φεύγω
καὶ εἰς θηρίον εἰσπίπτω».

Οὕτως οἱ ἄνθρωποι διὰ φόβον ἐλάττονος εἰς κίνδυνον μείζονα εἰσπίπτουσιν.


La cerva e la leonessa [AO]

Ἔλαφος κυνηγοὺς φεύγει καὶ εἰς σπήλαιον λεαίνης εἰσέρχεται, ἀλλὰ ὑπὸ τῆς λεαίνης συλλαμβάνεται. Κατεσθιομένη δὲ ὀδύρεται καὶ λέγει· «Δειλαία εἰμὶ ὅτι ἀνθρώπους φεύγω καὶ εἰς θηρίον εἰσπίπτω».
Οὕτως οἱ ἄνθρωποι διὰ φόβον ἐλάττονος εἰς κίνδυνον μείζονα εἰσπίπτουσιν.


Il tesoro della vigna [AO] (struttura commentata)

Γεωργὸς μέλλει
(qual è il sogg.? E’ presente l’articolo?)
καταλύειν τὸν βίον
(da quale verbo dipende questo infinito?)
καὶ βούλεται
(dove puoi riconoscere il sogg.?)
τοὺς υἱοὺς λαμβάνειν πεῖραν τῆς γεωργίας.
(che tipo di proposizione si tratta? Osserva il modo verbale; quindi in che caso si trova il suo soggetto?)
(che caso è τῆς γεωργίας? Da quale sostantivo dipende?)

Λέγει δ’οὖν τοῖς υἱοῖς
ἐν τῷ ἀμπέλῳ εἶναι θησαυρόν.
(che tipo di proposizione si tratta? Osserva il modo verbale; quindi in che caso si trova il suo soggetto?)

Οἱ δὲ μετὰ τὸν τοῦ πατρός θάνατον ὕννας καὶ δικέλλας λαμβάνουσι
(che valore ha l’articolo nella forma οἱ δέ? Osserva che l’articolo qui non concorda con alcun sostantivo)
(che struttura riconosci nel sintagma μετὰ τὸν τοῦ πατρός θάνατον?)
(πατρός significa “padre”; puoi desumere il suo caso dall’articolo che lo precede)
καὶ ὅλην τὴν ἡμέραν τὴν γῆν ὀρύσσουσιν.
(i due sintagmi in accusativo esprimono complementi diversi)

Καὶ τὸν μὲν θησαυρὸν οὐχ εὑρίσκουσιν,
δ’ἄμπελος ἐν καιρίᾳ ὥρᾳ πολλαπλασίους καρποὺς παρέχει.
(osserva l’uso di μέν e di δέ; come vanno resi?)

Οὕτως οἱ νεανίαι ὑπολαμβάνουσι
τὸν κάματον θησαυρὸν εἶναι τοῖς ἀνθρώποις.
(che tipo di proposizione si tratta? Osserva il modo verbale; quindi in che caso si trova il suo soggetto?)
(τὸν κάματον e θησαυρὸν hanno funzioni sintattiche differenti; tieni conto che il verbo è εἶναι)




Il tesoro della vigna [AO] (struttura)

Γεωργὸς μέλλει
καταλύειν τὸν βίον
καὶ βούλεται
τοὺς υἱοὺς πεῖραν λαμβάνειν τῆς γεωργίας.

Λέγει δ’οὖν τοῖς υἱοῖς
ἐν τῷ ἀμπέλῳ εἶναι θησαυρόν.

Οἱ δὲ μετὰ τὸν τοῦ πατρός θάνατον ὕννας καὶ δικέλλας λαμβάνουσι
καὶ ὅλην τὴν ἡμέραν τὴν γῆν ὀρύσσουσιν.

Καὶ τὸν μὲν θησαυρὸν οὐχ εὑρίσκουσιν,
ἡ δ’ἄμπελος ἐν καιρίᾳ ὥρᾳ πολλαπλασίους καρποὺς παρέχει.

Οὕτως οἱ νεανίαι ὑπολαμβάνουσι
τὸν κάματον θησαυρὸν εἶναι τοῖς ἀνθρώποις.



Il tesoro della vigna [AO]

Γεωργὸς καταλύειν τὸν βίον μέλλει καὶ βούλεται τοὺς υἱοὺς πεῖραν λαμβάνειν τῆς γεωργίας. Λέγει δ’οὖν τοῖς υἱοῖς ἐν τῷ ἀμπέλῳ εἶναι θησαυρόν. Οἱ δὲ μετὰ τὸν τοῦ πατρός θάνατον ὕννας καὶ δικέλλας λαμβάνουσι καὶ ὅλην τὴν ἡμέραν τὴν γῆν ὀρύσσουσιν. Καὶ τὸν μὲν θησαυρὸν οὐχ εὑρίσκουσιν, ἡ δ’ἄμπελος ἐν καιρίᾳ ὥρᾳ πολλαπλασίους καρποὺς παρέχει. Οὕτως οἱ νεανίαι ὑπολαμβάνουσι τὸν κάματον θησαυρὸν εἶναι τοῖς ἀνθρώποις.


La mosca [AO] (struttura commentata)

Ἡ μυῖα οὐ τῷ ὀρρυπυγίῳ ἀμύνεται, ἀλλὰ τῷ στομίῳ.
(in che diatesi si trova il predicato? Osserva che non trovi un compl. d’agente o di causa efficiente)
(osserva la contrapposizione tra οὐ ed ἀλλὰ)

Γίγνεται δὲ οὐκ εὐθὺς τοιαύτη,
(per quanto riguarda la diatesi, come viene definito questo verbo?)
(οὐκ εὐθὺς τοιαύτη: “non subito così com’è”)
ἀλλὰ πρῶτον σκώληξ ἐστὶν ἐκ θνησιμαίων ἀνθρώπων ἄλλων ζῴων·
(πρῶτον - qui è avverbio: “prima”)
(σκώληξ - è nominativo sing.: “larva”)
( - congiunzione: “o”)
(che complementi si trovano con ἐκ e il genitivo?)

εἶτα φύει τὰ πτερὰ
(perché il sogg. ed il predicato verbale si trovano in un numero diverso? Come viene definita tale costruzione?)
καὶ ἐξ ἑρπετοῦ ὄρνεον γίγνεται.
(qual è il sogg. sottinteso?)
(che compl. è ὄρνεον?)

Μετὰ τῶν ἀνθρώπων βιοῖ
(βιοῖ va sciolto in βιόει)
καὶ γεύεται τοῦ ἀνθρωπίνου σίτου.
(il verbo non ha qui diatesi passiva, ma…)
(quale caso è retto da questo predicato?)

Χαίρει δὲ μάλιστα ἡ μυῖα ταῖς ἡλίου αὐγαῖς
(che struttura riconosci in ταῖς ἡλίου αὐγαῖς?)
(μάλιστα – avverbio: “moltissimo”, “soprattutto”)

καὶ ἡμέρας μὲν πολιτεύεται,
(in che diatesi si trova il verbo?)
(che compl. è ἡμέρας?)
νύκτωρ δὲ εἰρήνην ἄγει
(osserva l’uso di μέν e di δέ; come vanno resi?)

καὶ οὔτε πέτεται
οὔτε ᾄδει,
ἀλλ’ὑποπτήσσει
καὶ ἀτρεμίαν ἔχει.
(qual è il sogg. sottinteso di questi predicati?)
(osserva l’uso delle congiunzioni)



La mosca [AO] (struttura)

Ἡ μυῖα οὐ τῷ ὀρρυπυγίῳ ἀμύνεται, ἀλλὰ τῷ στομίῳ.

Γίγνεται δὲ οὐκ εὐθὺς τοιαύτη,
ἀλλὰ πρῶτον σκώληξ ἐστὶν ἐκ θνησιμαίων ἀνθρώπων ἢ ἄλλων ζῴων·

εἶτα φύει τὰ πτερὰ
καὶ ἐξ ἑρπετοῦ ὄρνεον γίγνεται.

Μετὰ τῶν ἀνθρώπων βιοῖ
καὶ γεύεται τοῦ ἀνθρωπίνου σίτου.

Χαίρει δὲ μάλιστα ἡ μυῖα ταῖς ἡλίου αὐγαῖς

καὶ ἡμέρας μὲν πολιτεύεται,
νύκτωρ δὲ εἰρήνην ἄγει

καὶ οὔτε πέτεται
οὔτε ᾄδει,
ἀλλ’ὑποπτήσσει
καὶ ἀτρεμίαν ἔχει.


La mosca [AO]

Ἡ μυῖα οὐ τῷ ὀρρυπυγίῳ ἀμύνεται, ἀλλὰ τῷ στομίῳ. Γίγνεται δὲ οὐκ εὐθὺς τοιαύτη, ἀλλὰ πρῶτον σκώληξ ἐστὶν ἐκ θνησιμαίων ἀνθρώπων ἢ ἄλλων ζῴων· εἶτα φύει τὰ πτερὰ καὶ ἐξ ἑρπετοῦ ὄρνεον γίγνεται. Μετὰ τῶν ἀνθρώπων βιοῖ καὶ γεύεται τοῦ ἀνθρωπίνου σίτου. Χαίρει δὲ μάλιστα ἡ μυῖα ταῖς ἡλίου αὐγαῖς καὶ ἡμέρας μὲν πολιτεύεται, νύκτωρ δὲ εἰρήνην ἄγει καὶ οὔτε πέτεται οὔτε ᾄδει, ἀλλ’ὑποπτήσσει καὶ ἀτρεμίαν ἔχει.


mercoledì 20 settembre 2017

Harry Potter e la pietra filosofale (incipit)

Ἄρειος Ποτὴρ καὶ ἡ τοῦ φιλοσόφου λίθος


Βίβλος Α

Περὶ τοῦ παιδὸς τοῦ ἐπιβιοῦντος

Δούρσλειος καὶ ἡ γυνὴ ἐνῴκουν τῇ τετάρτῃ οἰκίᾳ τῇ τῆς τῶν μυρσίνων ὁδοῦ· ἐσεμνύνοντο δὲ περὶ ἑαυτοὺς ὡς οὐδὲν διαφέρουσι τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, τούτου δ’ἕνεκα χάριν πολλὴν ᾔδεσαν. Διόπερ νομίζοις ἂν αὐτοὺς ἐν πρώτοις εἶναι τῶν μὴ μετεχόντων τοῦ θαυμασίου, ὡς περὶ οὐδενὸς τὰ τοιαῦτα ποιουμένους καὶ ἀλαζονείαν καλοῦντας.
Ὁ δὲ Δούρσλειος κύριος ἦν ἐργαστηρίου τινὸς Γρούνιγγος καλουμένου οὗπερ τρύπανα καὶ τέρετρα παντοδαπὰ ποιεῖται. Καὶ μέγας τ’ἦν τὸ εἶδος καὶ μάλιστα ὀγκώδης· τὸν μὲν γὰρ αὐχένα οὐκ ἦν ῥᾴδιον ἰδεῖν πάχιστον ὄντα, μύστακα δ’ἂν ἴδοις αὐτῷ δασὺν ὡς σφόδρα. Ἡ δὲ γυνὴ οὐδαμῶς παχεῖα οὖσα λευκόθριξ τ’ἦν καὶ δολιχαύχην· διπλοῦν γὰρ εἶχεν αὐχένα ἢ κατὰ φύσιν καὶ μάλα χρήσιμον ἐπὶ τὸ ῥᾷον ἐπιτηρεῖν γεράνου δίκην τοὺς γείτονας σκοποῦσα ὑπὲρ τὸ τειχίον. Καὶ υἱὸν εἶχον οἱ Δούρσλειοι ἔτι παιδίον ὄντα ὀνόματι Δούδλιον· τὸν δ’ἡγοῦντο τὸ κάλλιστον εἶναι τῶν ἐν ἀνθρώποις.



domenica 25 giugno 2017

Le oche del Campidoglio (da Diodoro Siculo) [struttura commentata]

Οἱ δὲ Κελτοὶ συνετάξαντο
κατὰ τῆς πέτρας ἀναβῆναι εἰς τὸ Καπετώλιον.
(a seconda di come hai tradotto il verbo principale, questo predicato può assumere un valore finale)

Διὸ καὶ περὶ μέσας νύκτας οἱ μὲν φύλακες παρερρᾳθύμουν τῆς φυλακῆς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου,
(controlla la costruzione del verbo)
τῶν δὲ Κελτῶν τινες κατὰ τῆς πέτρας προσανέβησαν.
(osserva l’uso delle particelle; di questo elemento devi tenere conto anche nelle righe seguenti)

Τοὺς μὲν οὖν φύλακας ἔλαθον οἱ Κελτοί,
(attenzione al soggetto; che significato assume questo verbo quando regge l’accusativo?)
χῆνες δ᾽ἱεροὶ
(dove trovi il predicato di questa proposizione?)
θεωρήσαντες τοὺς ἀναβαίνοντας
(con chi concorda il primo verbo?)
(sono presenti due participi; hanno la stessa funzione?)
κραυγὴν ἐποίουν.

Συνδραμόντων δὲ τῶν φυλάκων ἐπὶ τὸν τόπον,
(che modo riconosci? in quale struttura sintattica è qui usato?)
οὗτοι μὲν οὐκ ἐτόλμων
προσελθεῖν,
Μάρκος δέ Μάλλιος, ἔνδοξος ἀνήρ,
ἐκβοηθήσας ἐπὶ τὸν τόπον
τῷ μὲν ξίφει τὴν χεῖρα τοῦ Κελτοῦ προσαναβαίνοντος ἀπέκοψε,
(che modo è προσαναβαίνοντος? Che funzione ha in questa frase?)
τῷ δὲ θυρεῷ πατάξας εἰς τὸ στῆθος
(con chi concorda?)
ἀπεκύλισεν αὐτὸν ἀπὸ τῆς πέτρας.

Παραπλησίως δὲ καὶ τοῦ δευτέρου προσαναβαίνοντος ἀπολομένου,
(qui sono presenti due participi; hanno la stessa funzione? Osserva con attenzione i diversi sintagmi)
οἱ λοιποὶ ταχέως πάντες ἔφυγον·

ἀπορρῶγος δὲ τῆς πέτρας οὔσης,
ἅπαντες
καταρροῦντες
ἐτελεύτησαν.

Διόπερ πρεσβευομένων τῶν Ῥωμαίων περὶ διαλύσεως,
οἱ Κελτοὶ ἀπεδέξαντο
τὴν πόλιν ἐκλιπεῖν
ἐὰν Ῥωμαῖοι χιλίας λίτρας χρυσίου δῶσι.
(che proposizione riconosci? osserva la congiunzione e il modo qui presenti)



Le oche del Campidoglio (da Diodoro Siculo) [struttura]

Οἱ δὲ Κελτοὶ συνετάξαντο
κατὰ τῆς πέτρας ἀναβῆναι εἰς τὸ Καπετώλιον.

Διὸ καὶ περὶ μέσας νύκτας οἱ μὲν φύλακες παρερρᾳθύμουν τῆς φυλακῆς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου,
τῶν δὲ Κελτῶν τινες κατὰ τῆς πέτρας προσανέβησαν.

Τοὺς μὲν οὖν φύλακας ἔλαθον οἱ Κελτοί,
χῆνες δ᾽ἱεροὶ
θεωρήσαντες τοὺς ἀναβαίνοντας
κραυγὴν ἐποίουν.

Συνδραμόντων δὲ τῶν φυλάκων ἐπὶ τὸν τόπον,
οὗτοι μὲν οὐκ ἐτόλμων
προσελθεῖν,
Μάρκος δέ Μάλλιος, ἔνδοξος ἀνήρ,
ἐκβοηθήσας ἐπὶ τὸν τόπον
τῷ μὲν ξίφει τὴν χεῖρα τοῦ Κελτοῦ προσαναβαίνοντος ἀπέκοψε,
τῷ δὲ θυρεῷ πατάξας εἰς τὸ στῆθος
ἀπεκύλισεν αὐτὸν ἀπὸ τῆς πέτρας.

Παραπλησίως δὲ καὶ τοῦ δευτέρου προσαναβαίνοντος ἀπολομένου,
οἱ λοιποὶ ταχέως πάντες ἔφυγον·

ἀπορρῶγος δὲ τῆς πέτρας οὔσης,
ἅπαντες
καταρροῦντες
ἐτελεύτησαν.

Διόπερ πρεσβευομένων τῶν Ῥωμαίων περὶ διαλύσεως,
οἱ Κελτοὶ ἀπεδέξαντο
τὴν πόλιν ἐκλιπεῖν
ἐὰν Ῥωμαῖοι χιλίας λίτρας χρυσίου δῶσι.


Le oche del Campidoglio (da Diodoro Siculo)

Οἱ δὲ Κελτοὶ συνετάξαντο κατὰ τῆς πέτρας ἀναβῆναι εἰς τὸ Καπετώλιον. Διὸ καὶ περὶ μέσας νύκτας οἱ μὲν φύλακες παρερρᾳθύμουν τῆς φυλακῆς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου, τῶν δὲ Κελτῶν τινες κατὰ τῆς πέτρας προσανέβησαν. Τοὺς μὲν οὖν φύλακας ἔλαθον οἱ Κελτοί, χῆνες δ᾽ἱεροὶ θεωρήσαντες τοὺς ἀναβαίνοντας κραυγὴν ἐποίουν. Συνδραμόντων δὲ τῶν φυλάκων ἐπὶ τὸν τόπον, οὗτοι μὲν οὐκ ἐτόλμων προσελθεῖν, Μάρκος δέ Μάλλιος, ἔνδοξος ἀνήρ, ἐκβοηθήσας ἐπὶ τὸν τόπον τῷ μὲν ξίφει τὴν χεῖρα τοῦ Κελτοῦ προσαναβαίνοντος ἀπέκοψε, τῷ δὲ θυρεῷ πατάξας εἰς τὸ στῆθος ἀπεκύλισεν αὐτὸν ἀπὸ τῆς πέτρας. Παραπλησίως δὲ καὶ τοῦ δευτέρου προσαναβαίνοντος ἀπολομένου, οἱ λοιποὶ ταχέως πάντες ἔφυγον· ἀπορρῶγος δὲ τῆς πέτρας οὔσης, ἅπαντες καταρροῦντες ἐτελεύτησαν. Διόπερ πρεσβευομένων τῶν Ῥωμαίων περὶ διαλύσεως, οἱ Κελτοὶ ἀπεδέξαντο τὴν πόλιν ἐκλιπεῖν ἐὰν Ῥωμαῖοι χιλίας λίτρας χρυσίου δῶσι.


Le donne di Argo: il loro eroismo contro gli Spartani (da Plutarco) [struttura commentata]

Ἐπεὶ δὲ Κλεομένης ὁ βασιλεὺς τῶν Σπαρτιατῶν
(che proposizione riconosci? qual è il suo predicato?)
πολλοὺς ἀποκτείνας
(che modo individui? Con chi concorda? Attenzione al tempo)
ἐβάδιζε πρὸς Ἄργος,
φόβος μέγιστος ἐπέστησε ταῖς γυναιξὶ τόλμαν δαιμονίαν
(osserva che tipo di aoristo è presente? Quindi avrà valore transitivo o intransitivo?)
τοῦ ἀμύνεσθαι τοὺς πολεμίους ὑπὲρ τῆς πατρίδος.
(che modo riconosci? quale elemento ti segnala la funzione che esso ha? Tieni conto che τοῦ ἀμύνεσθαι specifica τόλμαν δαιμονίαν)
(per il significato del verbo osserva la diatesi)

Ἡγουμένης δὲ τῆς ποιητρίας καὶ Μουσῶν θεραπευτοῦ, Τελεσίλλης,
(che modo riconosci? in quale struttura sintattica è qui usato?)
ὅπλα λαμβάνουσι
καὶ
παρ᾽ἔπαλξιν ἱστάμεναι
(che modo è? Con chi concorda?)
κύκλῳ τὰ τείχη περιέστεψαν,
ὥστε θαυμάζειν τοὺς πολεμίους.
(che proposizione riconosci?)
(τοὺς πολεμίους è sogg. o c.ogg.? Ricavalo dal contesto)
Τὸν μὲν οὖν Κλεομένη,
(dove trovi il verbo di questa proposizione?)
πολλῶν πεσόντων,
(che struttura sintattica riconosci? attenzione al tempo)
ἀπεκρούσαντο·

τὸν δ᾽ἕτερον βασιλέα Δημάρατον
(osserva l’uso delle particelle; questo δέ si collega a…)
(dove trovi il predicato di questa proposizione?)
ἐντὸς τῆς πόλεως γενόμενον
καὶ κατασχόντα τὸ Παμφυλιακὸν
(con chi concordano questi modi?)
ἐξέωσαν.

Οὕτω δὲ τῆς πόλεως περιγενομένης,
τὰς μὲν πεσούσας ἐν τῇ μάχῃ τῶν γυναικῶν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς Ἀργείας ἔθαψαν,
(che funzione ha qui πεσούσας? Da cosa lo riconosci?)
(τῶν γυναικῶν è retto τὰς πεσούσας; quindi che compl. è? Osserva la posizione delle parole)
(osserva il sintagma evidenziato in fucsia)
ταῖς δὲ τὸν θάνατον φυγούσασις ἔδοσαν
(osserva l’uso delle particelle)
ἱδρύσασθαι τὸν Ἐνυάλιον ὑπόμνημα τῆς αὐτῶν ἀριστείας.



Le donne di Argo: il loro eroismo contro gli Spartani (da Plutarco) [struttura]

Ἐπεὶ δὲ Κλεομένης ὁ βασιλεὺς τῶν Σπαρτιατῶν
πολλοὺς ἀποκτείνας
ἐβάδιζε πρὸς Ἄργος,
φόβος μέγιστος ἐπέστησε ταῖς γυναιξὶ τόλμαν δαιμονίαν
τοῦ ἀμύνεσθαι τοὺς πολεμίους ὑπὲρ τῆς πατρίδος.

Ἡγουμένης δὲ τῆς ποιητρίας καὶ Μουσῶν θεραπευτοῦ, Τελεσίλλης,
ὅπλα λαμβάνουσι
καὶ
παρ᾽ἔπαλξιν ἱστάμεναι
κύκλῳ τὰ τείχη περιέστεψαν,
ὥστε θαυμάζειν τοὺς πολεμίους.
Τὸν μὲν οὖν Κλεομένη,
πολλῶν πεσόντων,
ἀπεκρούσαντο·

τὸν δ᾽ἕτερον βασιλέα Δημάρατον
ἐντὸς τῆς πόλεως γενόμενον
καὶ κατασχόντα τὸ Παμφυλιακὸν
ἐξέωσαν.

Οὕτω δὲ τῆς πόλεως περιγενομένης,
τὰς μὲν πεσούσας ἐν τῇ μάχῃ τῶν γυναικῶν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς Ἀργείας ἔθαψαν,
ταῖς δὲ τὸν θάνατον φυγούσασις ἔδοσαν
ἱδρύσασθαι τὸν Ἐνυάλιον ὑπόμνημα τῆς αὐτῶν ἀριστείας.


Le donne di Argo: il loro eroismo contro gli Spartani (da Plutarco)

Ἐπεὶ δὲ Κλεομένης ὁ βασιλεὺς τῶν Σπαρτιατῶν πολλοὺς ἀποκτείνας ἐβάδιζε πρὸς Ἄργος, φόβος μέγιστος ἐπέστησε ταῖς γυναιξὶ τόλμαν δαιμονίαν τοῦ ἀμύνεσθαι τοὺς πολεμίους ὑπὲρ τῆς πατρίδος. Ἡγουμένης δὲ τῆς ποιητρίας καὶ Μουσῶν θεραπευτοῦ, Τελεσίλλης, ὅπλα λαμβάνουσι καὶ παρ᾽ἔπαλξιν ἱστάμεναι κύκλῳ τὰ τείχη περιέστεψαν, ὥστε θαυμάζειν τοὺς πολεμίους. Τὸν μὲν οὖν Κλεομένη, πολλῶν πεσόντων, ἀπεκρούσαντο· τὸν δ᾽ἕτερον βασιλέα Δημάρατον ἐντὸς τῆς πόλεως γενόμενον καὶ κατασχόντα τὸ Παμφυλιακὸν ἐξέωσαν. Οὕτω δὲ τῆς πόλεως περιγενομένης, τὰς μὲν πεσούσας ἐν τῇ μάχῃ τῶν γυναικῶν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς Ἀργείας ἔθαψαν, ταῖς δὲ τὸν θάνατον φυγούσασις ἔδοσαν ἱδρύσασθαι τὸν Ἐνυάλιον ὑπόμνημα τῆς αὐτῶν ἀριστείας.


lunedì 27 febbraio 2017

Un consiglio saggio ma ignorato (da Erodoto) [struttura commentata]

Κροῖσος δὲ
ἁμαρτάνων τοῦ χρησμοῦ
(che modo riconosci? Con chi concorda? Controlla la costruzione del verbo)
ἐποιεῖτο στρατιὰν ἐς Καππαδοκίαν,
(che diatesi riconosci? Prova a spiegarne il motivo)
ἐλπίζων
καθαιρήσειν Κῦρόν τε καὶ τὴν Περσῶν δύναμιν.
(attenzione alla resa di τε καὶ)

Παρασκευαζομένου δὲ Κροίσου
(che modo è qui presente? Con quale funzione?)
στρατεύεσθαι ἐπὶ Πέρσας,
τῶν Λυδῶν τις
νομιζόμενος
(che modo riconosci? Attenzione alla diatesi)
εἶναι σοφός,
τὸ ὄνομα Σάνδανις ἦν ἀπὸ ταύτης τῆς γνώμης,
(che pronome riconosci? A chi si riferisce?)
(osserva la struttura della frase: il verbo ἦν è collegato al pronome che si trova in caso…; si tratta quindi di…)
συνεβούλευε Κροίσῳ τάδε·
(attenzione a non confondere i verbi)

«Ὦ βασιλεῦ, παρασκευάζῃ
ἐπ’ἄνδρας τοιούτους στρατεύεσθαι,
οἳ σκυτίνας μὲν ἐσθῆτας φοροῦσι,
(che pronome riconosci? A chi si riferisce?)
σιτοῦνται δὲ
οὐκ ὅσα ἐθέλουσι
ἀλλ’ὅσα ἔχουσι,
(rifletti sull’uso di questi pronomi; a quale elemento sottinteso della reggente si riferiscono?)
χώραν ἔχοντες τραχεῖαν.

Οὐκ οἴνῳ χρῶνται
(controlla la costruzione del verbo)
ἀλλὰ ὑδροποτοῦσι,
οὐ σῦκα δὲ ἔχουσι
τρώγειν,
(questo infinito ha valore consecutivo)
οὐκ οὐδὲν ἄλλο τῶν καρπῶν ἀγαθῶν.
(quale verbo è sottinteso?)

Εἰ μὲν οὖν νικήσεις,
οὐδὲν αὐτοῖς ἀφαιρήσῃ,
ἐπεὶ οὐδὲν ἔχουσιν.

Εἰ δὲ ἡττήσῃ,
(osserva la correlazione delle particelle)
νόμιζε
(attenzione al modo e a come lo rendi)
ὅσα ἀγαθὰ ἀποβαλεῖς·
(che pronome riconosci e come viene qui adoperato?)

γευόμενοι γὰρ τῶν ἡμετέρων ἀγαθῶν,
(attenzione alla costruzione del verbo)
οὐδέποτε μὲν ἀπαγορεύσουσιν
οὐδὲ ἀπωστοὶ ἔσονται,
ἡμεῖς δὲ εἰρήνην καὶ ἡσυχίαν οὐχ ἕξομεν».
(osserva la correlazione delle particelle)

Ταῦτα λέγων
(che modo riconosci e con chi concorda? Quale valore è bene dargli in questo contesto?)
οὐκ ἔπειθε τὸν Κροῖσον.