mercoledì 28 dicembre 2016

Il tordo (da Esopo) [struttura commentata]

Ἔν τινι μυρρινῶνι κίχλη διέτριβε
(osserva il sintagma evidenziato; perché ἐν ha l’accento?)
καὶ ἐνέμετο·

διὰ δὲ τὴν γλυκύτητα τοῦ καρποῦ οὐκ ἀπήρχετο.

Ἰξευτής τις δέ,
(come si traduce τις quando è usato come aggettivo?)
παρατηρούμενος
αὐτὴν ἐμφιλοχωροῦσαν,
(i due participi concordano con elementi diversi ed hanno funzioni diverse; tieni conto che il secondo è retto da un verbum sentiendi)
ἴξευε
καὶ συνελάμβανε.

Καὶ ἡ κίχλη δὴ
μέλλουσα
ἀναιρεῖσθαι
(attenzione alla diatesi)
πρὸς ἑαυτὴν ἔλεγεν·
(che pronome riconosci? Osserva lo spirito)

«Δειλαία εἰμί·

ἐγὼ γὰρ διὰ τὴν τροφῆς γλυκύτητα σωτηρίας στερίσκομαι».
(controlla la costruzione del verbo)

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι ἄνθρωποί τινες δι’ἡδυπάθειαν σφᾶς αὐτοὺς παρέχουσιν ἀνοήτους.
(che tipo di pronome riconosci in σφᾶς αὐτοὺς?)
(questo verbo è costruito con il doppio accusativo: il primo è il c. ogg., mentre il secondo è …)



Il tordo (da Esopo) [struttura]

Ἔν τινι μυρρινῶνι κίχλη διέτριβε
καὶ ἐνέμετο·

διὰ δὲ τὴν γλυκύτητα τοῦ καρποῦ οὐκ ἀπήρχετο.

Ἰξευτής τις δέ,
παρατηρούμενος
αὐτὴν ἐμφιλοχωροῦσαν,
ἴξευε
καὶ συνελάμβανε.

Καὶ ἡ κίχλη δὴ
μέλλουσα
ἀναιρεῖσθαι
πρὸς ἑαυτὴν ἔλεγεν·

«Δειλαία εἰμί·

ἐγὼ γὰρ διὰ τὴν τροφῆς γλυκύτητα σωτηρίας στερίσκομαι».

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι ἄνθρωποί τινες δι’ἡδυπάθειαν σφᾶς αὐτοὺς παρέχουσιν ἀνοήτους.


Il tordo (da Esopo)

Ἔν τινι μυρρινῶνι κίχλη διέτριβε καὶ ἐνέμετο· διὰ δὲ τὴν γλυκύτητα τοῦ καρποῦ οὐκ ἀπήρχετο. Ἰξευτής τις δέ, παρατηρούμενος αὐτὴν ἐμφιλοχωροῦσαν, ἴξευε καὶ συνελάμβανε. Καὶ ἡ κίχλη δὴ μέλλουσα ἀναιρεῖσθαι πρὸς ἑαυτὴν ἔλεγεν· «Δειλαία εἰμί· ἐγὼ γὰρ διὰ τὴν τροφῆς γλυκύτητα σωτηρίας στερίσκομαι». Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι ἄνθρωποί τινες δι’ἡδυπάθειαν σφᾶς αὐτοὺς παρέχουσιν ἀνοήτους.



Agide re di Sparta (da Plutarco) [struttura commentata]

Ἄγις, ὁ Λακεδαίμονος βασιλεύς, ἔλεγε
οὐκ ἐρωτᾶν τοὺς Λακεδαιμονίους·
(che prop. riconosci? Qual è il sogg.?)

«Πόσοι εἰσὶν οἱ πολέμιοι;»,
ἀλλὰ «Ποῦ εἰσὶν οἱ πολέμιοι;».
(con quale pronome o avverbio iniziano queste proposizioni? Osserva la punteggiatura)

Ἐν Μαντινείᾳ κωλυόμενος
(a chi si riferisce il participio?)
διαμάχεσθαι τοῖς πολεμίοις
πλείουσιν οὖσιν,
(con chi concorda il participio?)
(attenzione al grado dell’aggettivo)
ἔλεγε·
(qual è il sogg.?)

«Ἀνάγκη ἐστὶ
τὸν ἄρχειν πολλῶν βουλόμενον
(che funzione ha questo participio? da cosa lo riconosci?)
(osserva la disposizione delle parole e controlla la costruzione del verbo all’infinito)
πολλοῖς μάχεσθαι».
(da quale principale questa proposizione dipende? Qual è il suo sogg.?)

Πρός τινα πονηρὸν
ἐρωτῶντα πολλάκις
(con chi concorda questo participio?)
τίς ἄριστος ἦν Σπαρτιατῶν,
(che pronome riconosci? Tieni conto del verbo che lo regge)
(attenzione al grado dell’aggettivo)
ἀπεκρίνετο·

« σοὶ ἀνομοιότατος».
(che funzione ha qui l’articolo?)
(controlla che caso è retto da questo aggettivo e tieni conto del grado che qui presenta)

Ἑτέρου δὲ πυνθανομένου·
(che funzione ha questo participio?)
«Πόσοι εἰσὶν οἱ Λακεδαιμόνιοι;»,
«Ὅσοι»
ἔλεγε
«ἱκανοί εἰσιν
(controlla cosa è retto da questo aggettivo)
ἀπείργειν τοὺς πολεμίους».



Agide re di Sparta (da Plutarco) [struttura]

Ἄγις, ὁ Λακεδαίμονος βασιλεύς, ἔλεγε
οὐκ ἐρωτᾶν τοὺς Λακεδαιμονίους·

«Πόσοι εἰσὶν οἱ πολέμιοι;»,
ἀλλὰ «Ποῦ εἰσὶν οἱ πολέμιοι;».

Ἐν Μαντινείᾳ κωλυόμενος
διαμάχεσθαι τοῖς πολεμίοις
πλείουσιν οὖσιν,
ἔλεγε·

«Ἀνάγκη ἐστὶ
τὸν ἄρχειν πολλῶν βουλόμενον
πολλοῖς μάχεσθαι».

Πρός τινα πονηρὸν
ἐρωτῶντα πολλάκις
τίς ἄριστος ἦν Σπαρτιατῶν,
ἀπεκρίνετο·

«Ὁ σοὶ ἀνομοιότατος».

Ἑτέρου δὲ πυνθανομένου·
«Πόσοι εἰσὶν οἱ Λακεδαιμόνιοι;»,
«Ὅσοι»
ἔλεγε
«ἱκανοί εἰσιν
ἀπείργειν τοὺς πολεμίους».


Agide re di Sparta (da Plutarco)

Ἄγις, ὁ Λακεδαίμονος βασιλεύς, ἔλεγε οὐκ ἐρωτᾶν τοὺς Λακεδαιμονίους· «Πόσοι εἰσὶν οἱ πολέμιοι;», ἀλλὰ «Ποῦ εἰσὶν οἱ πολέμιοι;». Ἐν Μαντινείᾳ κωλυόμενος διαμάχεσθαι τοῖς πολεμίοις πλείουσιν οὖσιν, ἔλεγε· «Ἀνάγκη ἐστὶ τὸν ἄρχειν πολλῶν βουλόμενον πολλοῖς μάχεσθαι». Πρός τινα πονηρὸν ἐρωτῶντα πολλάκις τίς ἄριστος ἦν Σπαρτιατῶν, ἀπεκρίνετο· «Ὁ σοὶ ἀνομοιότατος». Ἑτέρου δὲ πυνθανομένου· «Πόσοι εἰσὶν οἱ Λακεδαιμόνιοι;», «Ὅσοι» ἔλεγε «ἱκανοί εἰσιν ἀπείργειν τοὺς πολεμίους».


I due nemici (da Esopo) [struttura commentata]

Δύο τινὲς
ἀλλήλοις ἐχθραίνοντες
(con chi concorda il participio?)
(che pronome riconosci?)
ἐπὶ τῆς αὐτῆς νεὼς ἔπλεον,
(qual è il sogg.?)
(ripassa gli usi di αὐτός)
ὧν ἕτερος μὲν ἐπὶ τῆς πρύμνης,
(che pronome riconosci? A chi si riferisce nella reggente?)
ἕτερος δὲ ἐπὶ τῆς πρώρας ἐκάθητο.
(che significato ha ἕτερος ripetuto? Osserva inoltre l’uso delle particelle)

Χειμῶνος δὲ ἐπιγιγνομένου
καὶ τῆς νεὼς μελλούσης ἤδη
(che funzione hanno questi participi?)
καταποντίζεσθαι,
ὁ ἐπὶ τῆς πρύμνης τὸν κυβερνήτην ἤρετο
(osserva il sintagma evidenziato: che funzione ha qui l’articolo?)
πότερον τῶν μερῶν τοῦ πλοίου πρότερον μέλλει
(che tipo di pronome riconosci? Tieni conto del verbo che lo regge)
καταβαπτίζεσθαι.

Τοῦ δὲ λέγοντος τὴν πρώραν,
(questo non è un participio sostantivato! Quindi che funzione ha qui l’articolo?)
ὁ μὲν ἀπεκρίνετο·

«Ἀλλ’ἔμοιγε οὐκ ἔστι λυπηρὸς ὁ θάνατος,
ὅτε ὁρᾶν μέλλω
(che proposizione è introdotta da questa congiunzione?)
πρὸ ἐμοῦ τὸν ἐχθρὸν ἀποθνῄσκοντα».
(che funzione ha questo participio? osserva che è retto da un verbum sentiendi)

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων οὐδὲν τῆς ἑαυτῶν βλάβης φροντίζουσιν,
(controlla la costruzione del verbo)
ὁρῶντες
τοὺς ἐχθροὺς πρὸ αὐτῶν κακουμένους.
(i due participi concordano con elementi diversi ed hanno funzioni diverse; tieni conto che il secondo è retto da un verbum sentiendi)



I due nemici (da Esopo) [struttura]

Δύο τινὲς
ἀλλήλοις ἐχθραίνοντες
ἐπὶ τῆς αὐτῆς νεὼς ἔπλεον,
ὧν ἕτερος μὲν ἐπὶ τῆς πρύμνης,
ἕτερος δὲ ἐπὶ τῆς πρώρας ἐκάθητο.

Χειμῶνος δὲ ἐπιγιγνομένου
καὶ τῆς νεὼς μελλούσης ἤδη
καταποντίζεσθαι,
ὁ ἐπὶ τῆς πρύμνης τὸν κυβερνήτην ἤρετο
πότερον τῶν μερῶν τοῦ πλοίου πρότερον μέλλει
καταβαπτίζεσθαι.

Τοῦ δὲ λέγοντος τὴν πρώραν,
ὁ μὲν ἀπεκρίνετο·

«Ἀλλ’ἔμοιγε οὐκ ἔστι λυπηρὸς ὁ θάνατος,
ὅτε ὁρᾶν μέλλω
πρὸ ἐμοῦ τὸν ἐχθρὸν ἀποθνῄσκοντα».

Ὁ μῦθος δηλοῖ
ὅτι πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων οὐδὲν τῆς ἑαυτῶν βλάβης φροντίζουσιν,
ὁρῶντες
τοὺς ἐχθροὺς πρὸ αὐτῶν κακουμένους.



I due nemici (da Esopo)

Δύο τινὲς ἀλλήλοις ἐχθραίνοντες ἐπὶ τῆς αὐτῆς νεὼς ἔπλεον, ὧν ἕτερος μὲν ἐπὶ τῆς πρύμνης, ἕτερος δὲ ἐπὶ τῆς πρώρας ἐκάθητο. Χειμῶνος δὲ ἐπιγιγνομένου καὶ τῆς νεὼς μελλούσης ἤδη καταποντίζεσθαι, ὁ ἐπὶ τῆς πρύμνης τὸν κυβερνήτην ἤρετο πότερον τῶν μερῶν τοῦ πλοίου πρότερον μέλλει καταβαπτίζεσθαι. Τοῦ δὲ λέγοντος τὴν πρώραν, ὁ μὲν ἀπεκρίνετο· «Ἀλλ’ἔμοιγε οὐκ ἔστι λυπηρὸς ὁ θάνατος, ὅτε ὁρᾶν μέλλω πρὸ ἐμοῦ τὸν ἐχθρὸν ἀποθνῄσκοντα». Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων οὐδὲν τῆς ἑαυτῶν βλάβης φροντίζουσιν, ὁρῶντες τοὺς ἐχθροὺς πρὸ αὐτῶν κακουμένους.


Modestia di Agesilao (da Plutarco) [struttura commentata]

Ἐπεὶ οἱ Θάσιοι ἐδόκουν
(che prop. subordinata riconosci?)
μεγάλα εὐεργετεῖσθαι ὑπ’Ἀγεσιλάου,
(attenzione alla diatesi! Da cosa la puoi riconoscere oltre che dalla morfologia?)
(che caso e che compl. è μεγάλα?)
ἠξίουν
(qual è il sogg.?)
ἔργοις βεβαιοῦν τὴν πρὸς αὐτὸν χάριν.
(osserva il sintagma evidenziato)

Ψηφίζουσιν οὖν
αὐτὸν στεφανοῦν μὲν χρυσῷ στεφάνῳ,
τιμᾶν δὲ καὶ ναοῖς καὶ ἀνδριάσιν,
(qual è il sogg.? e il compl. ogg.?)
(tieni conto delle particelle)
ὅπως καὶ ἄλλοι οἱ Ἕλληνες,
(che prop. riconosci? Dov’è il suo verbo?)
(come puoi qui rendere καί?)
ὁρῶντες
(con chi concorda il participio?)
οἵων τιμῶν Ἀγεσίλαος παρὰ αὐτῶν ἀξιοῖτο,
(che pronome è οἷος? qui è usato come aggettivo: che prop. introduce?)
(controlla la costruzione del verbo; attenzione alla diatesi)
ζηλοῖεν αὐτοὺς
καὶ τὴν αὐτὴν χάριν πρὸς εὐεργέτας δηλοῖεν.
(ripassa gli usi di αὐτός)
(quale modo è presente? Perché si trova qui?)

Ταῦτα οὖν τῶν Θασίων Ἀγεσιλάῳ ἀγγελλόντων,
(che funzione ha questo participio?)
ὁ δὲ αὐτοῖς ἀποκρίνεται·
(che uso dell’articolo qui riconosci?)

«Εἰ τῶν ἐμῶν ἔργων τι μνήμης τινὸς ἄξιόν ἐστιν,
(che proposizione riconosci?)
(osserva i diversi sintagmi)
αὐτὸ τοῦτο, ὦ φίλοι, μνημεῖον ἔσται μου,
(attenzione al tempo)
εἰ δὲ μή,
οὐδὲ πάντες οἱ ἀνδριάντες».
(in questa seconda parte puoi riconoscere una struttura simmetrica alla precedente; da quest’ultima puoi ricavare gli elementi che qui restano sottintesi)



Modestia di Agesilao (da Plutarco) [struttura]

Ἐπεὶ οἱ Θάσιοι ἐδόκουν
μεγάλα εὐεργετεῖσθαι ὑπ’Ἀγεσιλάου,
ἠξίουν
ἔργοις βεβαιοῦν τὴν πρὸς αὐτὸν χάριν.

Ψηφίζουσιν οὖν
αὐτὸν στεφανοῦν μὲν χρυσῷ στεφάνῳ,
τιμᾶν δὲ καὶ ναοῖς καὶ ἀνδριάσιν,
ὅπως καὶ ἄλλοι οἱ Ἕλληνες,
ὁρῶντες
οἵων τιμῶν Ἀγεσίλαος παρὰ αὐτῶν ἀξιοῖτο,
ζηλοῖεν αὐτοὺς
καὶ τὴν αὐτὴν χάριν πρὸς εὐεργέτας δηλοῖεν.

Ταῦτα οὖν τῶν Θασίων Ἀγεσιλάῳ ἀγγελλόντων,
ὁ δὲ αὐτοῖς ἀποκρίνεται·

«Εἰ τῶν ἐμῶν ἔργων τι μνήμης τινὸς ἄξιόν ἐστιν,
αὐτὸ τοῦτο, ὦ φίλοι, μνημεῖον ἔσται μου,
εἰ δὲ μή,
οὐδὲ πάντες οἱ ἀνδριάντες».


Modestia di Agesilao (da Plutarco)

Ἐπεὶ οἱ Θάσιοι ἐδόκουν μεγάλα εὐεργετεῖσθαι ὑπ’Ἀγεσιλάου, ἠξίουν ἔργοις βεβαιοῦν τὴν πρὸς αὐτὸν χάριν. Ψηφίζουσιν οὖν αὐτὸν στεφανοῦν μὲν χρυσῷ στεφάνῳ, τιμᾶν δὲ καὶ ναοῖς καὶ ἀνδριάσιν, ὅπως καὶ ἄλλοι οἱ Ἕλληνες, ὁρῶντες οἵων τιμῶν Ἀγεσίλαος παρὰ αὐτῶν ἀξιοῖτο, ζηλοῖεν αὐτοὺς καὶ τὴν αὐτὴν χάριν πρὸς εὐεργέτας δηλοῖεν. Ταῦτα οὖν τῶν Θασίων Ἀγεσιλάῳ ἀγγελλόντων, ὁ δὲ αὐτοῖς ἀποκρίνεται· «Εἰ τῶν ἐμῶν ἔργων τι μνήμης τινὸς ἄξιόν ἐστιν, αὐτὸ τοῦτο, ὦ φίλοι, μνημεῖον ἔσται μου, εἰ δὲ μή, οὐδὲ πάντες οἱ ἀνδριάντες».


La cerva e il leone (da Esopo) [struttura commentata]

λαφος
διψῶσα
(con chi concorda il participio? dal genere di esso puoi comprendere il genere di ἔλαφος)
παρεγίγνετο ἐπί τινα πηγήν·

ἐν τῷ πίνειν,
(che funzione ha qui l’infinito? Da quale elemento lo riconosci?)
ὡς θεᾶται τὴν ἑαυτῆς σκιὰν ἐπὶ τοῦ ὕδατος,
(osserva il modo del verbo; quindi si tratta di una proposizione di tipo…)
ἐπὶ μὲν τοῖς κέρασιν ἠγάλλετο,
θαυμάζουσα τὸ μέγεθος αὐτῶν καὶ τὴν ποικιλίαν,
ἐπὶ δὲ τοῖς ποσὶ σφόδρα ἤχθετο
(osserva l’uso delle particelle)
ὡς λεπτοῖς οὖσι καὶ ἀσθενέσιν.
(con cosa concorda il participio?)
(la particella ὡς sottolinea il valore causale del participio -più precisamente il valore causale-soggettivo -)

Ἔτι δὲ αὐτῆς διανοουμένης,
(che funzione ha qui il participio?)
λέων ἐπεγίγνετο
ὃς αὐτὴν ἐδίωκεν·
(che pronome riconosci? A chi si riferisce?)

καὶ ἐκείνη
ταχέως φεύγουσα
κατὰ πολὺ αὐτοῦ προεῖχεν,
(controlla la costruzione del verbo)
διότι ἀλκὴ ἐλάφων μὲν ἐν τοῖς ποσί ἐστιν,
λεόντων δὲ ἐν καρδίᾳ.
(queste due proposizioni hanno una struttura simmetrica; nella seconda quali elementi sono sottintesi?)

Μέχρι μὲν οὖν ψιλὸν ἦν τὸ πεδίον,
ἡ μὲν
(com’è usato qui l’articolo?)
προθέουσα
διεσώζετο·

ἐπειδὴ δὲ ἐγένετο κατά τινα ὑλώδη τόπον,
τηνικαῦτα διὰ τὰ κέρατα ἐνεποδίζετο τοῖς κλάδοις
(attenzione alla diatesi! Perciò τοῖς κλάδοις è un compl. di…)
τρέχειν.

Μέλλουσα δὲ
ἀναιρεῖσθαι
ἔλεγε πρὸς ἑαυτήν·
(che tipo di pronome riconosci? Attenzione allo spirito)

«Δειλαία εἰμί·
ἔγωγε γὰρ
ὧν μὲν κατεφρόνουν,
(che pronome riconosci? Esso si riferisce ad ὑπὸ τούτων; perciò sarebbe preferibile in italiano invertire l’ordine delle proposizioni)
ὑπὸ τούτων ἐσῳζόμην,
(attenzione alla diatesi! Perciò ὑπὸ τούτων è un compl. di…)
οἷς δὲ σφόδρα ἠγαλλόμην,
ὑπὸ τούτων διαφθείρομαι
(queste due proposizioni hanno, rispetto alle due precedenti, una struttura simmetrica che è sottolineata dalle particelle)



La cerva e il leone (da Esopo) [struttura]

λαφος
διψῶσα
παρεγίγνετο ἐπί τινα πηγήν·

ἐν τῷ πίνειν,
ὡς θεᾶται τὴν ἑαυτῆς σκιὰν ἐπὶ τοῦ ὕδατος,
ἐπὶ μὲν τοῖς κέρασιν ἠγάλλετο,
θαυμάζουσα τὸ μέγεθος αὐτῶν καὶ τὴν ποικιλίαν,
ἐπὶ δὲ τοῖς ποσὶ σφόδρα ἤχθετο
ὡς λεπτοῖς οὖσι καὶ ἀσθενέσιν.

Ἔτι δὲ αὐτῆς διανοουμένης,
λέων ἐπεγίγνετο
ὃς αὐτὴν ἐδίωκεν·

καὶ ἐκείνη
ταχέως φεύγουσα
κατὰ πολὺ αὐτοῦ προεῖχεν,
διότι ἀλκὴ ἐλάφων μὲν ἐν τοῖς ποσί ἐστιν,
λεόντων δὲ ἐν καρδίᾳ.

Μέχρι μὲν οὖν ψιλὸν ἦν τὸ πεδίον,
ἡ μὲν
προθέουσα
διεσώζετο·

ἐπειδὴ δὲ ἐγένετο κατά τινα ὑλώδη τόπον,
τηνικαῦτα διὰ τὰ κέρατα ἐνεποδίζετο τοῖς κλάδοις
τρέχειν.

Μέλλουσα δὲ
ἀναιρεῖσθαι
ἔλεγε πρὸς ἑαυτήν·

«Δειλαία εἰμί·
ἔγωγε γὰρ
ὧν μὲν κατεφρόνουν,
ὑπὸ τούτων ἐσῳζόμην,
οἷς δὲ σφόδρα ἠγαλλόμην,
ὑπὸ τούτων διαφθείρομαι.»


La cerva e il leone (da Esopo)

λαφος διψῶσα παρεγίγνετο ἐπί τινα πηγήν· ἐν τῷ πίνειν, ὡς θεᾶται τὴν ἑαυτῆς σκιὰν ἐπὶ τοῦ ὕδατος, ἐπὶ μὲν τοῖς κέρασιν ἠγάλλετο, θαυμάζουσα τὸ μέγεθος αὐτῶν καὶ τὴν ποικιλίαν, ἐπὶ δὲ τοῖς ποσὶ σφόδρα ἤχθετο ὡς λεπτοῖς οὖσι καὶ ἀσθενέσιν. Ἔτι δὲ αὐτῆς διανοουμένης, λέων ἐπεγίγνετο ὃς αὐτὴν ἐδίωκεν· καὶ ἐκείνη ταχέως φεύγουσα κατὰ πολὺ αὐτοῦ προεῖχεν, διότι ἀλκὴ ἐλάφων μὲν ἐν τοῖς ποσί ἐστιν, λεόντων δὲ ἐν καρδίᾳ. Μέχρι μὲν οὖν ψιλὸν ἦν τὸ πεδίον, ἡ μὲν προθέουσα διεσώζετο· ἐπειδὴ δὲ ἐγένετο κατά τινα ὑλώδη τόπον, τηνικαῦτα διὰ τὰ κέρατα ἐνεποδίζετο τοῖς κλάδοις τρέχειν. Μέλλουσα δὲ ἀναιρεῖσθαι ἔλεγε πρὸς ἑαυτήν· «Δειλαία εἰμί· ἔγωγε γὰρ ὧν μὲν κατεφρόνουν, ὑπὸ τούτων ἐσῳζόμην, οἷς δὲ σφόδρα ἠγαλλόμην, ὑπὸ τούτων διαφθείρομαι.»



La civetta e il pipistrello (da Esopo) [struttura commentata]

A differenza del titolo assegnato alla versione dal libro di testo, i due protagonisti della favola sono in realtà un usignolo, che è rinchiuso in una gabbia, e un pipistrello.

Βωταλὶς
ἀπό τινος θυρίδος κρεμαμένη
(con chi concorda il partic.?)
νυκτὸς ᾖδε.
(che compl. riconosci in νυκτὸς? Lo stesso complemento ricorre più volte in questo testo)

Νυκτερὶς δὲ ἐξακούει αὐτῆς τὴν φωνὴν
καὶ
προσερχομένη
(con chi concorda il participio?)
ἐπυνθάνετο ἀπ’αὐτῆς τὴν αἰτίαν,
δι᾿ἣν ἡμέρας μὲν ἡσυχάζει,
(che pronome riconosci? A cosa si riferisce nella reggente?)
νύκτωρ δὲ ᾄδει.
(osserva l’uso delle particelle)

Τῆς δὲ λεγούσης
(non si tratta di un participio sostantivato! Perciò che funzione ha? Che valore ha qui l’articolo τῆς δὲ?)
ὡς οὐ μάτην τοῦτο πράττει·
(che prop. compare qui? Tieni conto del verbo che la regge)
«Ἡμέρας γάρ ποτε ᾄδουσα
συνελήφθην,
(si tratta di un aoristo passivo; traduci: “fui catturato”)
καὶ διὰ τοῦτο ἀπ’ἐκείνου χρόνου σωφρονεστέρα εἰμί»,
(attenzione al grado dell’aggettivo)
ἡ νυκτηρὶς ἀπεκρίνετο·
«Ἀλλ᾿οὐ νῦν δεῖ
σε φυλάττεσθαι,
(attenzione alla diatesi)
ὅτε οὐδὲν ὄφελός ἐστι,
(che subordinata introduce questa congiunzione?)
ἀλλὰ τότε
πρὶν ἢ συλληφθῆναι
(traduci: “prima che tu fossi catturata”)

Ὁ δὲ λόγος δηλοῖ
ὅτι ἐπὶ τοῖς ἀτυχήμασι μετάνοια ἀνωφελής ἐστιν.




La civetta e il pipistrello (da Esopo) [struttura]

A differenza del titolo assegnato alla versione dal libro di testo, i due protagonisti della favola sono in realtà un usignolo, che è rinchiuso in una gabbia, e un pipistrello.

Βωταλὶς
ἀπό τινος θυρίδος κρεμαμένη
νυκτὸς ᾖδε.

Νυκτερὶς δὲ ἐξακούει αὐτῆς τὴν φωνὴν
καὶ
προσερχομένη
ἐπυνθάνετο ἀπ’αὐτῆς τὴν αἰτίαν,
δι᾿ἣν ἡμέρας μὲν ἡσυχάζει,
νύκτωρ δὲ ᾄδει.

Τῆς δὲ λεγούσης
ὡς οὐ μάτην τοῦτο πράττει·
«Ἡμέρας γάρ ποτε ᾄδουσα
συνελήφθην,
καὶ διὰ τοῦτο ἀπ’ἐκείνου χρόνου σωφρονεστέρα εἰμί»,
ἡ νυκτηρὶς ἀπεκρίνετο·
«Ἀλλ᾿οὐ νῦν δεῖ
σε φυλάττεσθαι,
ὅτε οὐδὲν ὄφελός ἐστι,
ἀλλὰ τότε
πρὶν ἢ συλληφθῆναι.»

Ὁ δὲ λόγος δηλοῖ
ὅτι ἐπὶ τοῖς ἀτυχήμασι μετάνοια ἀνωφελής ἐστιν.